مقایسه های ناروا

نویسنده:  مهندس فاطمه کوثر، استاد دانشگاه

بر پایه این حدیث شریف که می فرماید: «الناس معادن کمعادن الذهب و الفضه»، خیلی از رفتارهای نادرست را می توان تحلیل کرد و برایشان راه حلی قطعی و مطمئن پیشنهاد داد. 

اگر خوب دقت کنیم، همه ما، در زندگی خود یا اطرافیان نزدیک مان، مثالی از این حالت را می بینیم که افراد دوست دارند خودشان یا همسرشان یا فرزندانشان و یا والدین شان، اخلاق، موقعیت اجتماعی، موقعیت شغلی و یا قیافه و اندامی شبیه فلان کس داشته باشند. به عبارت دیگر، از آنچه در حال حاضر دارند، راضی نیستد و چیزی متفاوت با آن را می خواهند....

در این میان، بعضی ها در مرز افراطی این رویه قرار گرفته و تقریبا هیچ گاه آن ها را دلشاد و راضی نمی یابی.

من خیلی به ریشه های چنین حس و رفتاری فکر کردم تا اینکه به مفهوم این حدیث شریف برخوردم؛ « مردم، معدن هایی چون معادن طلا و نقره اند.»

 واقعا، همین طور است. هر انسانی، کتابی نخوانده و منحصر به فرد است و زیبایی انسانها در همین تفاوت هاست. خواه تفاوت های ظاهری، خواه تفاوت های اخلاقی و رفتاری و اجتماعی.

 هر شخصی خوبی ها و بدی های خاص خود را دارد و قیاس افراد با یکدیگر، عمل ناروایی است. آنچه صحیح است این است که ما، چه در خودمان و چه در اطرافیانمان، به تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف بپردازیم، اما نخواهیم که ما یا همسر و فرزندانمان همان شغل، قیافه یا استعداد و اخلاقی را بیابند که فلان کس دارد، چرا که مقایسه های ناروا، خواسته یا ناخواسته، به یقین باعث چشم پوشیدن ما از نعمت ها و داشته های خوب خودمان یا عزیزانمان می شود و همانطور که حتما دیده یا تجربه کرده اید، این ریشه بسیاری از تلخکامی ها، دعواها و افسردگی هاست، به خصوص میان همسران. مثلا بسیار دیده و شنیده ایم که مردی یا زنی، قیافه و اندام همسرش را با مردان یا زنان دیگر مقایسه می کند و از این راه، زندگی را به کام خود و همسرش، تلخ می کند؛ غافل از آنکه همسرش خوبی هایی دارد که شاید آنانی که حسرتشان را می خورد، نداشته باشند. 

اصلاح این رویه، باعث افزایش اعتماد به نفس و نترسیدن از قضاوت دیگران می شود. وقتی بپذیریم که افراد با هم متفاوت اند و همین تفاوت است که انسانها را جذاب می کند، همانی خواهیم بود که هستیم و از تفاوت مان با دیگران نمی ترسیم، بلکه آن را یک امتیاز می دانیم و با رضایت، ابرازش می کنیم، مثل تفاوت در لباس پوشیدن، در لهجه، در قیافه، در چیدمان منزل، در رشته تحصیلی، در شغل و تخصص، در ایده و تفکر، در اخلاق و روحیه.