ریشه ها و میوه ها

دیانت و اخلاق؛ دو معیار اصلی

پیامبر اعظم - صلی الله علیه و آله - فرموده‌اند:
«...إِذَا جَاءَکُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِینَهُ فَزَوِّجُوهُ. إِلاّٰ تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَةٌ فِی اَلْأَرْضِ وَ فَسٰادٌ کَبِیرٌ»؛
هرگاه کسی به خواستگاری آمد که اخلاق و دیانت او نیکو بود، همسرش دهید (به گاه همسرگزینی، با آن کسی ازدواج کنید که دیانت و اخلاقش پسندیده باشد). اگر چنین نکنید، فتنه و فساد بزرگی در زمین پدید‌می‌آید. (الکافی , ج 5 , ص 347)

دیانت، اخلاق، تربیت

حکیمی را گفتند: «از چه زمانی تربیت را آغاز کنیم؟» گفت: «از بیست سال پیش از تولّد. اگر به نتیجه مطلوب نرسیدید، معلوم می‌شود که باید زودتر آغاز می‌کردید.»

چگونگی گزینش همسر، پیش‌زمینه تربیت فرزند است. اگر این گزینه، آگاهانه و تدبیرمندانه باشد، محصول خجسته به‌بار می‌آید. و اگر همسرگزینی، ناآگاهانه و بی‌تدبیرانه باشد، محصول ناخجسته پدیدار می‌شود. ازدواج عاقلانه، سنگ زیرین حیات خانوادگی است، که اگر زیربنا استوار باشد، کانون خانواده استحکام می‌یابد و اگر استوار نباشد، بنای خانواده، لرزان می‌شود.
اگرچه، به‌گاه تحقیق علمی، موضوع تربیت را از موضوع ازدواج جدا می‌کنیم، اما به واقع، این دو موضوع، در قلمرو یک حوزه تحقیقی و علمی‌اند. جداانگاشتن تربیت و ازدواج، مانند جدا‌پنداشتن شاخه‌های درخت از ساقه و ریشه ‌آن است. در معارف دینی و علوم تربیتی و روانشناسی، این دو باهم‌اند.
در تبیین حقوق فرزند، می‌توان نخستین حق را انتخاب پدر و مادری شایسته برای او بیان کرد. ارجمندترین خدمت به فرزند، اعطای پدر و مادری نیکو به او است و هیچ موهبتی برای او ارجدارتر از این نیست. چنان‌که زیانبارترین صدمه به او، گزینش پدر و مادری ناشایست برای او است.

این سخن پیامبر اکرم را بنگرید:
«تَزَوَّجُوا فِی الحِجرِ الصَّالِحِ فَإنَّ العِرقَ دَسَّاسٌ»؛
در دامن و(مَأمَن) شایسته ازدواج کنید؛ که عِرق (خوی و ژن)، رونده و اثرگذارنده است. (مکارم الأخلاق)
دامنه این بحث، بسیار گسترده است. تفصیل آن را از کتاب «جوانان و انتخاب همسر» طلب کنید.

فرجام سخن

1. پیش از آوردن فرزند، باید در اندیشه تربیت او بود.
2. موثرترین کارافزار تربیت، انتخاب پدر مادر شایسته برای او است.
3. گزینش همسر، مقدمه و فراهم‌آورنده زمینه تربیت فرزند است.
4. موضوع انتخاب همسر و تربیت فرزند، توأمان‌اند.
5. درباره انتخاب همسر باید مطالعه گسترده کرد. در این باره، کتاب «جوانان و انتخاب همسر»، از نگارنده، می‌تواند راهگشا باشد؛ به ویژه فصل پنجم و ششم کتاب.