«معجزۀ هدیه، در جان همسران!»
«معجزۀ هدیه، در جان همسران!» اخلاق و خانواده از منظر قرآن و اهل بیت(ع) / نوشتاری از استاد علی اکبر مظاهری – بخش بیست و نهم
شفقنا هر روز ماه مبارک رمضان را با هدیهای از بوستان خجسته قرآن و اهل بیت(ع) با موضوع مهم «اخلاق و خانواده» به قلم حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر مظاهری استاد اخلاق و خانواده، مهمان خانه و خانواده ها خواهد بود. انتقادات و پیشنهادات مخاطبین به استاد علی اکبر مظاهری منتقل خواهد شد و آقای مظاهری پاسخگوی سوالات احتمالی مخاطبان عزیز خواهد بود.
استاد مظاهری در بخش بیست و نهم نوشتاری که در اختیار شفقنا قرار داده، آورده است:
یکی از کوچکهای بزرگ در روابط همسران، بهویژه زوجهای جوان، «اهدای هدیه» است.
افسوس که بسیاری از مردمان، هدیه را جزو هزینههای زندگی نمیشمارند و اهدای آن را از وظایف همسران نمیدانند.
البته از منظر قوانین حقوقی نیز مسأله به همین شکل است؛ هدیه، جزو نفقه نیست و اهدای آن بر عهدۀ کسی نیست؛ امّا فراتر از دیدگاه حقوق، دیدگاه اخلاق است. از منظر اخلاق، پارهای از آنچه در قوانین حقوقی آمده است، کمرنگ یا ناپدید میگردد و در عوض، پدیدههای دیگری جلوهگر میشوند که از آنچه در حقوق آمده است، زیباتر و آسانترند.
اهدای هدیه، بیآنکه سختی نفقه را داشته باشد، از آن خوشایندتر است، زیرا نه تنها اجبار حقوقی و دشواری تکلیف را ندارد، بلکه عملی شوقانگیز و لذتبخش است و انجام آن، نه تنها خستگی نمیآورد، بلکه خشنودی و بهجت میآفریند.
ارجمندی هدیه
هـدیه، مایـۀ دلخوشی همسر است ـ چه زن و چه مرد ـ و او را بـه زنـدگـی امیدوارتر میکند و از خستگیهایش میکاهد و تحمّل دشواریها را بر او آسان مینماید.
پیام هدیه به همسر این است که: دوستت دارم، برایم عزیزی، ارزشت را میدانم. هدیه سبب افزایش محبّت و کاهش رنج است.
این سخن ارجمند پیامبر رحمت(ص) را بنگریم:
«تَهادوا تَحابّوا فَإِنَّ الهَدِیَّهَ تُضَعِّفُ الحُبَّ وَتَذهَبُ بِغَوائِلِ الصَّدرِ؛ [۱]
به یکدیگر هدیه دهید و با همدیگر دوستی ورزید، که اهدای هدیه، دوستی را افزون میکند و کینهها و تیرگیهای سینه را میزداید.»
حسابگری خردمندانه
آیا هر خانواده میتواند پنج درصد از هزینههای جاری زندگی بکاهد و آن را برای کاری مهم ذخیره کند؟ البته که میتواند؛ بهخصوص اگر بنا باشد این مبلغ را در جایی سرمایهگذاری کند که سود سرشاری داشته باشد و فایدۀ کلانی نصیب خانواده کند. کاستن پنج درصدی از هزینههای جاری زندگی و مصرف آن در هدیه گرفتن برای همسر، راستی که سودای پرسودی است.
این را نیز بیفزاییم که در بسیاری از موارد، میتوان این مبلغ را صرف خریدن چیزهایی کرد که جزو هزینههای جاری خانواده است و برخی نیز جزئی از نفقۀ واجب محسوب میشود.
آیا عاقلانه نیست که ما، به جای آنکه به کردارمان رنگ سرد تکلیف و حقوق بزنیم، رنگ آتشین عشق بزنیم؟ نفقه را به هدیه و وظیفۀ حقوقی انفاق نفقه را به کردار عاشقانۀ اهدای هدیه تبدیل کنیم، تا هم وظیفۀ تأمین هزینۀ خانواده را ادا کرده و هم شادابی و امید آفریده باشیم.
مدیریت زندگی خانوادگی، زیرکی میطلبد. زیرکان این جهان، سعادتمندان دو جهاناند. کسی که نماز واجب خود را در مسجد و به جماعت میخواند، هم تکلیف شرعی خویش را ادا کرده، هم پاداش چند برابر برده است.
به فرمودۀ پیامبر اکرم(ص):
«المُؤمِنُ کَیِّسٌ فَطِنٌ؛ [۲]
مؤمن، هوشمند و زیرک است.»
آموزهای از معارف اسلامی
پیامبر اکرم(ص) به جناب ابوذر فرمودند:
«یا أباذَر! لیَکُن لَکَ فی کُلِّ شَیءٍ نیَّهٌ حَتَّی فِی النَّومِ وَالأکلِ؛ [۳]
ای ابوذر! برای همۀ کردارهایت نیّت الاهی بگذار (و آنها را با قصد تقرّب به بارگاه ربوبی به جای آر) حتّی خوابیدن و خوردن را.»
تو که میباید بخوابی، قربـهً إلیالله بخواب تا پاداش یابی. تو که میباید غذا بخوری، با نیّت جلب رضای خداوند بخور، تا به ساحَت وی نزدیک شوی.
ما به همسران میگوییم: شما که میخواهید برای همدیگر لباس و کفش و عطر بخرید، چرا آنها را هدیهگونه نخرید و عاشقانه به یکدیگر تقدیم نکنید، تا هم ادای وظیفه کرده باشید، هم در اندامهای زندگیتان نیروی تازه جاری سازید و بر رخسار حیات مشترکتان رنگی دلاویز بزنید؟
خریدن لباس همسران و نیز کفش و عطرشان، جزو هزینههای جاری زندگی ایشان است. حال اگر این خرید، در قالب هدیه خریده و تقدیم گردد، زدن دو هدف با یک تیر میشود، که این، کار زیرکان است. دانایان از فرصتهای نیکو برای بهسازی حیات بهره میجویند. تبدیل هزینۀ تکلیفی به هزینۀ عاشقی، راستی که سودایی شورانگیز است و از عاقلان برمیآید.
احساس همسران از پوشیدن لباسی که به عنوان هدیه تهیه شده، با احساس ایشان از پوشیدن لباسی که با عنوان نفقه خریده شده باشد، متفاوت است؛ تفاوتی عظیم. لباس نفقهای تن را میپوشاند و فایدههای یک لباس عادی را دارد، ولی حالتی را در همسر بر نمیانگیزد، خاطرهای را زنده نمیکند، عشقی را نمیشوراند. امّا لباس هدیهای، علاوه بر داشتن همۀ فایدههای لباس نفقهای، تحفهای است معجزهآسا که تماس آن با بدن، حالتی دوستداشتنی را در وجود آدمی برمیانگیزد.
عطر، کالایی است که جزو هزینههای جاری زندگی است و نیز زن و شوهر، هر دو از آن بهره میجویند. این کالا که تحفهای است جادویی، استفادهای «دوسویه» دارد. آن کس که عطر میزند، هم خود از رایحۀ آن بهره میبرد، هم با آن رایحه، به دیگری بهره میرساند. این مادّۀ سحرآمیز، در عرصۀ رابطۀ همسران، نقشی لطیف دارد. حال اگر عطر، هدیهای باشد، رایحهای دلاویز و عاشقانه مییابد و شامّۀ سر و جان را نوازشی مستانه میدهد.
شایسته و بایسته است که این کالای عشقآفرین، همواره به صورت هدیه به زندگی زن و شوهر درآید ـ به دست هر دو و برای هر دو ـ تا علاوه بر بوی خوش، بوی عشق دهد. راستی که تبدیل «هزینه» به «هدیه»، کار عاشقان است!
چرا ما گاهی از زیباترکردن زندگی خویش غفلت میورزیم؟ بیایید برای خوشبختیمان هوشیاری ورزیم و زیرکی کنیم.
پینوشتها:
۱: نهجالفصاحه، حکمت۱۸۹.
۲: بحارالأنوار، ج۶۴، ص۴۰۷.
۳: همان، ج۷۴، ص۸۲.
- ۰۰/۰۲/۲۲