عشق پنهان، هرگز کافی نیست

دوستی داشتیم که می‌گفت: «در میان قوم ما و نزد پدرانمان، معمول و معروف است که: زنت را در دلت دوست بدار؛ امّا در بیرون، با چوب، کتکش بزن. منطقشان هم در این باره این است که ابراز محبّت، زن را لوس می‌کند» به او می‌گفتم: تو که این کار را نمی‌کنی؟ می‌گفت: «من هم فرزند همان قوم و همان پدرانم. نباید که فرزند ناخلف باشم!»

البته دوست ما دربارۀ خودش شوخی می‌کرد و از این بابت، فرزند ناخلف بود؛ امّا این حکایت، بیان یک واقعیت تلخ است و باور برخی‌ از مردم در این باره، همان باورهای عهد جاهلیت است.

ابراز عشق، نه تنها همسر را لوس نمی‌کند، بلکه او را علاوه براین‌ که دلگرم و شاداب می‌کند، با ادب و باوقار نیز می‌کند؛ زیرا آن کس که‌ جانش سرشار از محبت و سیراب از زلال عشق باشد و از این بابت، عقده‌ای در دل نداشته باشد، رفتاری کریمانه دارد و چون از همسرش‌ خرسند و سپاسمند است، به او ادب می‌ورزد.

این سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را بشنوید که اگر صدبار هم بیان شود، هر بار، حلاوت ‌و طراوت تازه‌ای دارد:

قَولُ الرَّجُلِ لِلمَرأةِ «إنّی أُحِبُّک» لایَذهَبُ مِن‌ قَلبِها أَبداً؛[1]

سخن مرد که به زن بگوید: «دوستت دارم»، هرگز از دل زن بیرون نمی‌رود.

 

چند نکتۀ ظریف در سخن پیامبر

اینک سخن پیامبر را تجزیه و تحلیل کنیم تا از آن بهرۀ بیش‌تر بریم:

1. ابراز عشق‌

«قَول»؛ گفتن و ابراز کردن، نه در دل پنهان داشتن. برخی همسران‌ از ابراز محبت و به زبان آوردن عشق درون و نثار کردن آن به همسر، شرم دارند. خجالت می‌شکند که به نزدیک‌ترین فرد زندگی‌شان‌ بگویند: «دوستت دارم». ایشان باید با تمرین و تکرار، نیروی شهامت را در خویشتن‌ تقویت کنند و بر این شرم منفی، غلبه نمایند. چند بار که بر خود تحمیل کنیم و با سختی به همسرمان بگوییم: «دوستت دارم»، کار آسان می‌شود.

ثمرۀ خجسته‌ای که از ابراز محبت حاصل می‌شود، ارزش آن را دارد که‌ اندکی خویش را تمرین دهیم و سختی ابتدایی آن را تحمّل کنیم. تازه، این سختی، سختی گوارایی است. عشق مکنون و نهفتۀ در درون، اگرچه نیکو است؛ امّا ثمرۀ بیرونی‌ آن اندک است. عشق مکنون در قلب، جان عاشق را صفا می‌دهد و آثار آن در رفتار او نمایان می‌شود و حلاوت آن به معشوق نیز می‌رسد؛ امّا اگر از نهانگاه بیرون آید و بر زبان و در کردار جاری شود، محصول آن‌ چندچندان می‌شود و جان معشوق را جلا می‌بخشد. آری؛ این لؤلؤ مکنون را باید از صدف قلب، بیرون آورد و آن را به معشوق نمایانْد، تا چشم دلش روشن شود.

2. بهرۀ بیش‌تر زن، وظیفۀ بیش‌تر مرد

در تعبیر «اَلرَّجُلُ لِلمَرءَةِ» مرد و زن، هر دو آمده‌اند و حکم هر کدام آشکار است و بدین معنا است که جملۀ «دوستت دارم» را مرد به زن بگوید. طبق این سخن، سهم زن در دریافت عشق و وظیفۀ مرد در ابراز آن، بیش‌تر است. دلیل آن نیز روشن است؛ زن، معشوق است و مرد، عاشق. زن مطلوب است و مرد طالب. زن، نازکُن است و مرد، نازکِش. زن از مرد لطیف‌تر است. عاطفۀ او بیش‌تر است. خداوند، از سرِ حکمت، زن و مرد را این گونه آفریده است.

البته زن از ابراز عشق به مرد، معاف نیست؛ مرد نیز نیازمند نوازش‌ زن است؛ امّا سهم دریافتی زن و وظیفۀ پرداختی مرد، بیش‌تر است.

3. ابراز آشکار

«إِنّی اُحِبُّک»؛ من تو را دوست دارم. اگرچه نزد همسران، عشق رمز و رازدار، مکانتی ویژه دارد و از آن لذّتـی لطیف می‌برند؛ امّا عشق‌ صریح نیز نزد ایشان جایگهی ارجمند دارد. هر دو ضروری است؛ هم‌ رمز و راز دار، هم صریح و آشکار. هیچ کدام جای دیگری را پر نمی‌کند و هر کدام بدون دیگری ناقص است.

ریشۀ عشق باید در ژرفای دل باشد، امّا آثار آن باید در گفتار و رفتار، به گونه‌های گوناگون، نمایان شود. جملۀ «دوستت دارم»، صریح‌ترین عبارت برای بیان عشق است. ساده است. صمیمی است. آشکار است. بی‌نیاز از شرح و تفسیر است. آسانْ‌بیان و آسانْ‌دریافت‌ است. بر دل نشین است. و نیز آموزۀ پیامبرمان است.

4. تأثیر ماندگار

«لا یذهَبُ مِنْ قَلبِها أَبداً»؛ هرگز از دلش بیرون نمی‌رود. «دوستت‌ دارم» تا سویدای قلـب و ژرفای جان نفوذ می‌کند و در همۀ زوایای‌ روح می‌گسترد و در خانۀ دل آشیانه می‌گیرد و دیگر بیرون نمی‌آید. «دوستت دارم»، زیباترین سخن عشق است و

از صدای سخن عشق ندیدم خوش‌تر                یادگاری که در این گنبد دوّار بمانْد

این سخن، در همۀ احوال و همه اوقات، اثربخش است؛ امّا تأثیر آن در برخی احوال و اوقات، بیش‌تر است و نیز چگونه گفتن و شیوۀ بیان آن نیز در اثربخشی‌اش مؤثّر است؛ مثلاً: آن‌گاه که دو همسر، در آغوش هم رفته‌اند و دهان‌هاشان نزدیکای گوش‌های یکدیگر است و نوای نفس‌هاشان با حرارت و ارتعاش عشق درآمیخته است، گفتن‌ نجواگونه و خالصانۀ «دوستت دارم»، تأثیری معجزه‌گون دارد و جان را طراوت و حلاوتی وصف ناشدنی می‌بخشد.

نکته‌ای ظریف

دانستیم که محبوب‌ترین جمله نزد زنان، «دوستت دارم» است. نزد مردان چه؟ محبوب‌ترین جمله برای ایشان چیست؟ نزد مردان، معادل «دوستت دارم» چیست؟ آیا سخنی جاندار و جمله‌ای کلیدی وجود دارد که باتری جان ایشان را شارژ کند و آنان را اوج دهد؟ بله. این جمله: «به تو افتخار می‌کنم».

مرد، اقتدار طلب است. عاشق‌پیشه است. پناهگاه زن است. با عنایت به ساختار روانی، شخصیّتی، و حتّی جسمانی مرد، می‌گوییم: جملۀ «به تو افتخار می‌کنم»، همان اندازه به مردان انرژی می‌دهد که جملۀ «دوستت دارم» به زنان نیرو می‌بخشد.

---

[1] الکافی، ج‏5، ص 569، حدیث 59.