عشق پنهان، هرگز کافی نیست

دوستی داشتیم که می‌گفت: «در میان قوم ما و نزد پدرانمان، معمول و معروف است که: زنت را در دلت دوست بدار؛ امّا در بیرون، با چوب، کتکش بزن. منطقشان هم در این باره این است که ابراز محبّت، زن را لوس می‌کند» به او می‌گفتم: تو که این کار را نمی‌کنی؟ می‌گفت: «من هم فرزند همان قوم و همان پدرانم. نباید که فرزند ناخلف باشم!»

البته دوست ما دربارۀ خودش شوخی می‌کرد و از این بابت، فرزند ناخلف بود؛ امّا این حکایت، بیان یک واقعیت تلخ است و باور برخی‌ از مردم در این باره، همان باورهای عهد جاهلیت است.

ابراز عشق، نه تنها همسر را لوس نمی‌کند، بلکه او را علاوه براین‌ که دلگرم و شاداب می‌کند، با ادب و باوقار نیز می‌کند؛ زیرا آن کس که‌ جانش سرشار از محبت و سیراب از زلال عشق باشد و از این بابت، عقده‌ای در دل نداشته باشد، رفتاری کریمانه دارد و چون از همسرش‌ خرسند و سپاسمند است، به او ادب می‌ورزد.

این سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را بشنوید که اگر صدبار هم بیان شود، هر بار، حلاوت ‌و طراوت تازه‌ای دارد:

قَولُ الرَّجُلِ لِلمَرأةِ «إنّی أُحِبُّک» لایَذهَبُ مِن‌ قَلبِها أَبداً؛[1]

سخن مرد که به زن بگوید: «دوستت دارم»، هرگز از دل زن بیرون نمی‌رود.

 

چند نکتۀ ظریف در سخن پیامبر

اینک سخن پیامبر را تجزیه و تحلیل کنیم تا از آن بهرۀ بیش‌تر بریم:

برگی دیگر از کتاب «آداب عشق ورزی» 2

 از زبان مشاور

فاخته‏‌های غریب‏

ما همیشه جوانان را به ازدواج «بهنگام» تشویق مى‏‌کنیم و نیز تحصیلات عالى علمى را مانع ازدواج نمى‏‌دانیم و ازدواج در دوران‏ دانشجویى را تشویق مى‏‌نماییم. از این ‏رو، دانشجویان متأهّل اگر برایشان مشکلى پدید آید، توقع دارند که ایشان را در حلّ مشکلشان یاری کنیم و این توقعى «بجا» است.

حمیدرضا که سال سوم دانشگاه را می‏‌گذراند، نه ماه پس از نامزدی، با همسرش «هم‌آشیانه» شد و زندگی مشترک را آغاز کردند. حدود سه ماه از عروسی‌شان می‌گذشت که پریشان و افسرده، به دفتر مشاوره آمد. گفتم: هان، تازه داماد! چه شده؟ به این زودی بریده‏‌ای؟!

حمیدرضا گفت: «من و همسرم، در این دیار غربت، غیر از همدیگر کسی را نداریم. از دیارمان هجرت‏ کرده‏‌ایم تا این‌جا، دور از همۀ خویشان، هم درس بخوانیم و هم زندگی‏مان را که تازه شروع‏ کرده‏‌ایم، با یکدیگر به خوبی بگذرانیم؛ امّا خوشمان نیست. همسرم با من جرّ و بحث و بداخلاقی می‏‌کند، بهانه می‏‌گیرد؛ وقتی خانواده‏‌ام از شهرستان به این‌جا می‏‌آیند، با آنان نیز بدرفتاری می‏‌کند. از زندگی‏مان‏ راضی نیستیم. همسرم را دوست دارم و او هم مرا دوست‏ دارد؛ امّا انتظاری که از زندگی مشترک داشتیم، حاصل نشده و آن‏ لذّتـی را که از زندگی زن و شوهری توقّع داشتیم، نمی‏‌بریم. هر دو، همین احساس را داریم؛ هم غربت و دوری از دیار و بستگان و هم‏ ناخوشی زندگی دو نفری. مگر شما نمی‏‌گویید که آدم با ازدواج، خوش‌بخت‏‌تر است و تکاملش سریع‏تر و آسان‏تر می‏‌شود؟ ما که چنین‏ احساسی نداریم».

گفتم: همسرتان که بداخلاقی و جرّ و بحث می‏‌کند، شما چه کار می‏‌کنید؟

گفت: «من هم ناخواسته مثل او عمل می‏‌کنم».

گفتم: «بیایید با هم، ریشه‏‌های ناخرسندی‏‌هایتان را پیدا کنیم». آن‌گاه، به ریشه‏‌یابی مشکلات پرداختیم. هیچ عامل قابل قبولی‏ برای ناخرسندی‏‌هایشان یافت نمی‏‌شد، تا این‌که من بحث را به سوی‏ مسائل جنسی و کام‌یابی یا ناکامی جنسی کشاندم. او اندکی خجالتی بود و به راحتی نمی‏‌خواست در این باره چیزی بگوید؛ اما آرامْ آرام، وارد بحث شد و چون سفرۀ دلش را باز کرد، ریشۀ مشکلات نمایان گردید. معلوم شد که هر دوی آنان به سبب‏ نابلدی، از بهره‏‌های جنسی محروم‏‌اند و همین ناکامی، مانع‏ شادابی زندگی‏شان شده و دِقِّ دلشان و عقدۀ محرومیت جنسی‏شان را بر سر همۀ جلوه‏‌های زندگی می‏‌گشایند و می‏‌پاشند و آن‌ها را پژمرده و فلج می‏‌کنند.

با پی بردن به این عامل اساسی، چارۀ کار نیز روشن شد: آموزش. پس به راهکارها پرداختیم و همسرش را نیز به مشاوره دعوت‏ کردیم و خانمی دانا را با همسرش آشنا نمودیم تا مهارت‏‌های ویژۀ جنسی و عاطفی را به او تعلیم دهد. پس از یک ماه، مشکل حل شد و هر دو کامیاب شدند.

حمیدرضا می‏‌گفت: «مثل این‌که حالا داریم ماه عسلمان را می‌‌گذرانیم. تازه داریم معنای زندگی زن و شوهری را می‏‌فهمیم. تازه‏ فهمیدیم ازدواج یعنی چه!»

پس از دو ماه، از حمیدرضا پرسیدم: توقّعتان از زندگی مشترک‏ بر آورده شد؟

گفت: «بله. بهتر از آنچه توقّع داشتیم.»

گفتم: تنها تو، یا هر دوی شما؟

گفت: «هر دو، بلکه او بهتر از من!»

از آن جرّ و بحث‏‌ها و مجادله‏‌ها و بداخلاقی‏‌ها پرسیدم.

گفت: «تمام شد. با هم رفیقِ رفیق شده‏‌ایم».

برگی از کتاب «آداب عشق ورزی» 1

استوانه زندگی

مسائل جنسی زن و شوهر و روابط عاطفی ایشان، رکن‏ زندگی خانوادگی است. حال اگر این استوانه، لرزان شود، همۀ اجزای‏ این بنا، نااستوار می‌‏شوند و اگر چاره‏‌اندیشی و استوارسازی نشود، بیم‏ آن است که کلّ ساختمان فرو ریزد. از این روست که شرع و عقل و علم، حکم می‏کنند که صاحبان این‏ بنا همواره هشیارانه مراقب سلامت آن باشند و با نگاهی آفت‏‌شناسانه و آسیب‏‌شناسانه، به آن بنگرند، تا اگر آفتی و آسیبی پدید آمد، آفت‏‌زدایی‏ و آسیب‏‌زدایی کنند. این نمونۀ درس‏‌آموز را ببینید:

 از زبان مشاور

معجزه یا ثمرۀ آموزش؟

آقای خویش‌خواه و همسرش، با این‌که هر دو تحصیل کرده و فرهنگ‌مند بودند، نزاع سنگینی داشتند و کارشان به دادگاه کشیده و خانم‏ درخواست طلاق داده بود. خانواده‌هاشان نگرانشان بودند و جدایی‏ ایشان را نمی‌خواستند. با پیشنهاد و اصرار خانواده‏‌ها حاضر به مشاوره شدند. البته امیدی به بهبودی زندگی‏شان نداشتند و به‏ جدایی می‏‌اندیشیدند؛ به خصوص خانم. هر دو از این زندگی آشوب‏ زده، کلافه شده بودند؛ به خصوص خانم. اما بستگانشان ایشان را تشویق می‌‏کردند که پیش از طلاق، مشاوره را تجربه کنند تا تلاش خود را برای ساماندهی زندگی کرده باشند که مبادا پس از جدایی، دچار پشیمانی شوند.

باباحاجی بیست سال جوان شده!

داستان دامادی بابا  حاجیرا قبلا نوشتم. دو روز بعد از داماد شدن باباحاجی، به او تلفن زدم. صدایش - که قبلا محزون بود -  حالا زنگدار و شادان شده بود.

احوالش را پرسیدم. گفت: «خوب خوب.»

گفتم: همسرتان را دوست دارید؟ گفت: «خیلی.» گفتم: فرزندش را چطور؟ (خانم یک فرزند از قبل دارد) گفت: « او را هم مثل مامانش.»

چند روز بعد به دیدن باباحاجی رفتم. او دیگر باباحاجی سابق نبود: سر و صورت را اصلاح کرده، لباس نو در بر کرده، تبسم رضایت بر لبانش نشسته، و چهره‌اش گل انداخته بود. بیست سال جوان‌تر شده بود.

 

گر چه پیرم، تو شبی تنگ در آغوشم کش

تا سحرگه ز کنار تو جوان برخیزم!                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  

مرد عطشناک و زن پرمشغله‏

.:: از زبان مشاور ::.

آقای تلخکام که مردی 35 ساله بود، به مشاوره آمد. شاکی بود و کلافه. او را آرام کردم. کمکش کردم تا بتواند بر خود مسلّط شود و مقصودش را بیان کـند.

آن‌گاه گفت: «حال بدی دارم. احساس ظالم و مظلوم بودن را یکجا دارم. هم نفـرت دارم، هم منفورم. خلاصه این‌که حالم خوب‏ نیست» و به گریه افتاد.

مجال دادم گریه کند. پس از آن که آرام شد، گفتم: حالا اصل مسئله‏ را برایم بگویید. به چه کسی ظلم می‏کنید؟ چرا مظلوم‏اید؟

گفت: «با همسرم مشکل دارم. از طرف او ظلم می‏شوم، به او ظلم‏ می‏کنم. او باعث ظالم بودنم است.»

او را تحسین کردم که برای حل مسئله‏اش به مشاوره آمده است. گفتمش: برخی مردان تن به مشاوره نمی‏دهند، چون می‏پندارند با مشاوره، غرورشان می‏شکند. می‌خواهند مشکلاتشان را به تنهایی حل‏ کنند. در نتیجه، زانو می‏زنند و شکسته می‏شوند. آفرین به شما که پیش‏ از زانو زدن و شکسته شدن، به مشاوره آمده‏اید.

گفت: «من هم یک جورهایی زانو زده‏ام و کمرم شکسته.»

گفتم: پس لابد دیر آمده‏اید. گفته‏ام را تصدیق کرد و گفت که مدّت‏ها کوشیده که خودش مسئله‏اش را حل کند، امّا نتوانسته و ناچار به مشاوره آمده است. آن‌گاه به مسئلۀ اصلی و ریشه‌یابی آن پرداختیم.

از آقای‏ تلخکام خواستم که مسئله را برایم توضیح دهد. او گفت:  

«اشتهای جنسی من زیاد است. نمی‏دانم این پراشتهایی، از سلامت و قوّت جسمی و روانی من است یا یک بیماری است. امّا همسرم کم‏توجهی یا بی‏توجهی می‏کند. گویا میل جنسی ندارد. نمی‏دانم بیمار است یا نه. به ظاهر سالم است. و چون نیاز من برآورده‏ نمی‏شود، فکرهای ناجوری به ذهنم می‏آید. گاهی می‏خواهم ‏اقدام‏هایی بکنم، امّا می‏ترسم زندگی‏مان آسیب ببیند. نمی‏خواهم کار حرام و خلاف عفّت بکنم. راه حلالش را هم بلد نیستم. همسرم را دوست دارم و نمی‏خواهم به او ستم کنم، اما گمان می‏کنم او دارد به من ستم می‏کند و به انحرافم می‏راند. چشم‏هایم‏ که حتّی در دوران بی‏همسری، به کجراهه نمی‏رفت، حالا دارد هرز می‏شود. پاکی و نجابتم دارد لطمه می‏خورد... .»

آقای تلخکام همچنان می‏گفت و می‏گفت و من می‏شنیدم و می‏شنیدم، تا پس از حدود سی دقیقه حرف زدن و درد دل کردن، آرام‏ گرفت.

گفتم: همسرتان در شبانه‌روز چه کارهایی می‏کند؟

گفت: «غیر از شوهرداری، همه کار! کارمند است و هشت ساعت در اداره کار می‏کند. دو فرزندمان را اداره می‏کند. آشپزخانه را خوب سر و سامان می‏دهد. خانه را خوب ‏تر و تمیز می‏کند. به ‏مهمانی‏ها و دید و بازدیدهایش می‏رسد. و هزار کار دیگر هم می‏کند.»

گفتم: پس معلوم می‏شود خانمتان خیلی زرنگ و پرانرژی است. او به اندازۀ دو سه نفر کار می‏کند. امّا بنا به گفته‏های شما، اشکال کار ایشان این است که از مهم‌ترین وظیفه‏اش که همسرداری است، غفلت ‏می‏ورزد. عمدۀ نیرویش را در کارهای دیگر مصرف می‏کند و سهمی از نیرویش را برای شوهرداری اختصاص نمی‏دهد. شاید علّت یا علّت‏های دیگری نیز وجود دارد که از صحبت‏های شما فهمیده ‏نمی‏شود و از آن‌ها بی‏‌خبریم. بنا بر این، باید ایشان نیز به مشاوره بیاید تا حرف‏های او را هم‏ بشنویم و برای حلّ مسئله، از او یاری بطلبیم. به او‏ اطلاع دهید و دعوتش کنید که به مشاوره بیاید.

خانم آمد

خانم تلخکام به مشاوره آمد. آدم عاقلی بود. شوهرش را دوست‏ داشت و از او راضی بود و قصد رنجاندن وی را نداشت. سبب‏ نارضایتی همسرش، دو عامل اصلی بود: یکی کم‌آگاهی خانم از نیازهای جنسی همسرش، و دیگری مدیریت ناقص زن و شوهر در قلمرو زندگی خانوادگی.

در پنج جلسه مشاوره‏ای به بررسی و حلّ مسائلشان پرداختیم و بخش‌هایی از مدیریت زندگی خانوادگی، به ایشان آموزش داده شد و بر بخش مدیریت جنسی، تأکید بیش‌تر می‏شد. از جمله مطالبی که بیان‏شد، این بود که مسائل زندگی مشترک و نیز نیازهای همسران را باید طبقه‏بندی و درجه‏بندی کرد و حقّ هر کـدام را نیکو ادا نمود و به هر کدام رسیدگی کافی کرد، به گونه‏ای که هیچ یک بی‏نصیب یا کم‏بهره‏ نماند.

دیگر آن که هر کس به اندازۀ توان خود، مسئولیت بپذیرد، تا بتواند آن را به نیکی انجام دهد.

دیگر آن که از خانم پرسیدم: چرا این همه کار را عهده‏دار می‏شوید که نتوانید به همگی برسید؟

گفت: «من برای خوش‌بختی خود و همسر و فرزندانمان تلاش‏ می‏کنم. البته خودم هم کارمندی را دوست دارم.»

به او گفتم: با این نارضایی همسرتان و با این خطری که در کمین ‏زندگی شما است که اگر ادامه یابد، زندگی‏تان را فلج می‏کند و ممکن است ‏آن را فرو پاشد، آیا ادامۀ این روش، عاقلانه است؟

خانم با تأمّل گفت: «نه. امّا روش درست کدام است؟»

گفتم: زن نباید نیروی خود را چنان در کارِ خانه و کار بیرون از خانه ‏و نیز رسیدگی به فرزندان و امور روزمرّه مصرف کند که از مردش پاک ‏غافل شود و دیگر توانی برای رسیدگی به او نداشته باشد.

آن‌گاه توافق کردیم که خانم، تا اندازۀ ممکن، از کار بیرون بکاهد. تشریفات غیر ضروری را از زندگی‌شان حذف کند. آقا نیز در کارهای خانه و اداره و تربیت فرزندان، خانم را یاری کند و بخشی از مسئوولیت‏های او را به ‏عهده بگیرد. دربارۀ مسائل جنسی‏شان نیز تا اندازه‏ای که ممکن بود، برای هر دو، سخن گفتم. آقا را آموزش دادم و خانم را نیز جداگانه، به یک‏ مشاور خانم ارجاع دادم تا مسائل ویژۀ جنسی را به او آموزش دهد. سرانجام، زندگی آقا و خانم تلخکام از آن بحران عبور کرد و سامان‏ گرفت و هر دو شیرین‌کام شدند. الاهی شکر.