تربیت و مدارا

پیامبرمان‌ - که بر او و خاندانش درود باد - برای اقامه نماز مهیّا شدند. امام حسن علیه‌السلام، که آن زمان کودک بود، همراه ایشان بود. پیامبر وی را نزد خویش نشاندند و به نماز ایستادند. به سجده که رفتند، سجده‌شان را بیش از اندازه معمول، طول دادند. پس از نماز، کسانی به ایشان گفتند: یا رسول‌الله، در این نماز، سجده‌ای کردی که در نمازهای دیگر چنین نمی‌کردی. گویا هنگام سجده، بر شما وحی شد؟» پیامبر فرمودند:
"لَمْ یُوحَ إِلَیَّ وَ لَکِنَّ اِبْنِی کَانَ عَلَى کَتِفِی فَکَرِهْتُ أَنْ أُعَجِّلَهُ حَتَّى نَزَل؛ وحی نشد. فرزندم بر شانه‌ام نشسته بود، خوش ‌نداشتم پیش از آنکه خود فرود‌ آید، او را به شتاب از دوشم فرود ‌آرم." (بحار الأنوار ، ج 43 ، ص 294)
صبوری‌ورزیدن در انجام کارهای دقیق و دشوار، شرط لازم برای رسیدن به نتیجه فرخنده است، همان‌گونه که ناشکیبایی و بی‌حوصلگی، آفت وصول به موفقیت است.
باغبانی که نهال گردویی را می‌نشاند، یک دهه از سرمایه عمر خویش را پای آن می‌نهد تا ثمر‌دهد.
در قلمرو تربیت، مدارا و شکیبایی، مکانتی ارجمند دارد و جایی برای نابردباری و بی‌حوصلگی نیست.
مدارای شکیبانه، از اوصاف حتمی یک مربی شایسته است، همان‌گونه که ناشکیبایی و نابردباری، از اوصاف ناخجسته یک مربی است.
پدر و مادر، که مربیان اولی و اصلی کودک‌اند، باید خویشتن را به خصلت حوصله‌ورزی و مدارا بیارایند تا از عهده تربیت و هدایت فرزند برآیند.
هیچ پیشوایی، بدون این خصلت مبارک، نتوانسته ملتی را راهبری ‌کند و به رستگاری برساند.

نمونه‌ای دیگر از سیره پیامبر:
روزی پیامبر اکرم با گروهی از مردمان نماز می‌گزارد. امام حسین علیه السلام - که آن زمان کودک بود - نزد پیامبر بود. هرگاه پیامبر به سجده می‌رفت، حسین بر پشت او سوار می‌شد و پاهایش را تکان می‌داد و می‌گفت: «تند برو»! هرگاه که پیامبر می‌خواست سر از سجده بردارد، حسین را می‌گرفت و کنار خود می‌نهاد. تا آن‌که نماز به پایان رسید. مردی یهودی، که آنجا بود و آن صحنه را می‌دید، به پیامبر گفت: «یا‌محمد، شما با کودکان به‌گونه‌ای رفتار می‌کنید که ما‌ نمی‌کنیم. پیامبر فرمود:
أَمَا لَوْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ لَرَحِمْتُمُ اَلصِّبْیَانَ؛ اگر شما نیز به خدا و پیامبرش ایمان داشتید، به کودکان رحمت می‌آوردید و به آنان مهر می‌ورزیدید." (بحارالأنوار ، ج 43 ، ص296)
آن مرد یهودی، که از این رفتار رحیمانه پیامبر متاثر شده بود، گفت: «من نیز به خدا و پیامبرش ایمان می‌آورم.»