تربیت رشیدانه

 

مشاوره تربیتی

پرسیده و خواسته‌اند:
سه فرزند دختر دارم. با این‌که زیاد در میان جمع هستیم، اما فرزند اول و دومم، خجالتی و کم‌رو هستند و نیز زود از حقشان می‌گذرند و نمی‌توانند از حقوقشان دفاع کنند. دختر اولم هفت ساله است و دومی چهارساله. ممنون اگر به من راهکار بدهید.

پاسخ ما:

تحلیل مسأله:
«تربیت رشیدانه» تربیتی است خجسته. در این تربیت، فرزند، با این‌که مؤدب است، دارای عزت نفس است. از حضور در جمع، پروایی ندارد. از حقوق خود، بی‌جار و جنجال، دفاع می‌کند. توسری‌خور نیست. او بر بیان منظور و مقصود خود، توانا است. او انسانی است موفق و زندگی‌اش همراه با موفقیت و خرسندی است.

تربیت زبونانه

در برابر تربیت رشیدانه، «تربیت زبونانه» است. این تربیت، تربیتی ناخجسته است. فرزند، با این تربیت، آدمی است ترسو، مضطرب و خجالتی. او، با این‌که مؤدب نیست، اما سربه‌زیر است. از حضور در جمع، وحشت دارد. از ابراز مقصود خود، نیز از استیفای حقوق خود، ناتوان است. کینه آنانی را که حقوقش را ربوده‌‌اند، به دل می‌گیرد و در غیابشان، بدگویی می‌کند. او انسانی است ناموفق و زندگی‌اش ناخرسند است.

اما پاسخ شما:
1. شما را آفرین می‌گوییم که در اندیشه تربیت رشیدانه فرزندانتان هستید. امید آن‌که همسرتان، در این راه، همراهتان باشد و هردو، در این مسیر فرخنده، یاور هم باشید.
2. احوال و اخلاق کودکان، نوسان‌های فراوانی دارد. ممکن است کودک، در برهه‌ای از زمان، ترسو و خجالتی باشد، اما در ادامه، تغییر حالت دهد و شجاع شود. شما نگران نباشید، اما در اندیشه باشید؛ که هستید.
درباره فرزندان شما، زود است که داوری کنیم و آنان را خجالتی و ناتوان وصف نماییم. خواهید دید که گذر زمان، تغییراتی را در ایشان نشان خواهد داد. دلواپس این حالت گذرا و تغییرپذیر کودکانتان نباشید.
3. کم‌رویی و ترسویی و ناتوانی آنان را هرگز به رخشان نکشید. به روی خودتان هم نیاورید.
4. هرگز و هرگز ملامتشان نکنید. سرزنش، جانشان را مجروح می‌کند و بر اضطراب و استرس آنان می‌افزاید و احساس بی‌لیاقتی را در روانشان نهادینه می‌کند، و به فرموده امیرمؤمنان علی(ع): آتش لجبازی را در وجودشان شعله‌ور می‌کند. (بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۲۳۲)
5. آن «درمیان جمع بودن» را که در سؤالتان نوشته‌اید، ادامه و افزایش دهید. شیوه‌ای است بسیار کارساز. به دبستان رفتن فرزند اولتان، تأثیر نیکویی بر این مسأله دارد. فرزند دومتان را نیز به مهدکودک ببرید و در میان کودکان دیگر، رهایش کنید. بگذارید «زندگی جمعی» را تجربه کند.
6. نظارت و دقت و امر و نهی مستقیم خودتان و همسرتان بر فرزندان را به حداقل برسانید. بگذارید فرزندانتان بر پای خود بایستند. بدون ضرورت، عصای آنان نشوید.
7. با یک مشاور کودک، مشاوره حضوری انجام دهید.
خداوند سبحان یاری‌تان فرماید.

علی‌اکبر مظاهری، مجله "خانه خوبان"، شماره ۱۰۶، دی ۹۶.