دربانی‌ دل

مشاوره اخلاقی - روان‌شناختی

پرسیده‌اند:
با سلام خدمت استاد دانا و توانایمان.
سوال خیلی مهمی دارم که برای یافتن پاسخش از شما یاری می‌خواهم:
انسان چگونه می‌تواند اندیشه و خیال خود را کنترل کند؟
کنترل عمل، کاری ممکن‌تر و آسان‌تر به نظر می‌رسد. اما چگونه می‌توان اندیشه و خیال را کنترل کرد و از ورود یا پرورش افکاری که حاصل آزاردهنده‌ای دارند، جلوگیری کرد؟ به‌خصوص اینکه افکار ما، همان ریشه احساسات و رفتارهای ما هستند. با تشکر از شما.

پاسخ ما:
سلام و درود بر شما که جان‌تان ‌آگاه‌ است.
اکنون چنین‌ کنید:
۱. دربانی دل
هر یک از حواس آدمی، گرفتن و دادن دارد؛ مطالب و مناظر و چیزهای دیگر را می‌گیرند و آن‌ها را پرورش می‌دهند و می‌آرایند و حجم‌شان را بیش از اندازه واقعی‌شان می‌کنند و سپس آن‌ها را به دل و ذهن آدمی می‌فرستند. سپس آن‌ها، در جامه جدید، در نهانخانه روان آدمی بایگانی می‌شوند و اندک اندک ریشه می‌گیرند و رشد می‌کنند و جوانه می‌زنند و بار می‌دهند. سهم دریافتی دل و ذهن، از ثمرهای آن‌ها، سهمی کلان است. ضمیر باطن، ضمیر ناخودآگاه، ضمیر پنهان، یعنی همین.
از این رو باید سخت مراقب ورودی‌های دروازه حواس بود. به‌خصوص حس بینایی و حس شنوایی.
چشم و گوش، جاسوس‌های دل و ذهن‌اند؛ دزدانه می‌آیند و تصویر و صوت می‌ربایند و برای دل و ذهن می‌برند.
از بزرگی پرسیدند: چگونه به این مکانت رفیع رسیدید؟ گفت: "کنت بوابا علی قلبی؛ در‌بان دلم بودم."
۲. ذکر
ذکر خدا و خواندن قرآن و دعا، در زدودن پارازیت‌های ذهنی و افکار مزاحم، عظیم کارساز است. هنگامی که افکار رنجبار و ناخواسته، به ذهن و دلتان هجوم آوردند، ذکر بگویید؛ هر ذکری که دوست دارید، و دعا و قرآن بخوانید، هر دعا و هر سوره و آیه‌ای که دوست دارید. ذکر و دعا و قرآن را، هم در دل بخوانید هم بر زبان برانید؛ هر دو را همراه هم کنید.
۳. یک یا چند فکر مثبت و خوشایند را در کنار ذهنتان آماده نگه دارید. هرگاه افکار منفی و ناخواسته خواستند به ذهن و دلتان هجوم آورند، آن افکار مثبت را بر ذهنتان وارد کنید و جایگزین آن‌ها کنید و نیک بنگرید که چون فرشته درآید، دیو بیرون می‌رود.
۴. خواندن کتاب
یک کتاب روان‌شناسی کنترل ذهن بخوانید. کتاب‌های خوبی دراین‌باره وجود دارد.
۵. تمرکز بر ذهن
روزی یک بار عمل ریلکسیشن را انجام دهید و به حالت خلسه و آرامش بروید. در آن حال، چشمانتان را ببندید‌ و یک تخته سیاه را در ذهنتان مجسم کنید. آن‌گاه یک گچ بردارید و روی تخته یک نقطه سفید بگذارید. آن را خوب به آن نقطه نگاه کنید. سپس تخته‌پاک‌کن را بردارید و آن نقطه را پاک کنید. این کار را چند بار تکرار کنید.
دیگر آن‌که به جایی روید که افق دوردست داشته باشد. یک نشانه را در دوردست انتخاب کنید و به آن چشم بدوزید و فکرتان را بر همان نشانه متمرکز کنید. در منزل نیز می‌شود به‌جایی خیره شوید و فکرتان را بر آن متمرکز کنید. حتی می‌شود این کار را بر روی ناخن دست نیز انجام داد.
۶. در صورت لزوم، مراجعه به پزشک را نیز در نظر داشته باشید. مانند حکایت "درباره دختر عفت‌پیشه" که در تاریخ ۱۶/تیر/۹۷ در همین کانال منتشر کردیم.
خدای خوبی‌ها یاورتان باشد.