«زنجیرهای گران، بر جان مردمان»

«زنجیرهای گران، بر جان مردمان» اخلاق و خانواده از منظر قرآن و اهل بیت(ع)/ نوشتاری از استاد علی اکبر مظاهری – بخش ششم

شفقنا هر روز ماه مبارک رمضان را با هدیه‌ای از بوستان خجسته قرآن و اهل بیت(ع) با موضوع مهم «اخلاق و خانواده» به قلم حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر مظاهری استاد اخلاق و خانواده، مهمان خانه و خانواده‌ ها خواهد بود. انتقادات و پیشنهادات مخاطبین به استاد علی اکبر مظاهری منتقل خواهد شد و آقای مظاهری پاسخگوی سوالات احتمالی مخاطبان عزیز خواهد بود.

استاد مظاهری در بخش ششم نوشتاری که در اختیار شفقنا قرار داده، آورده است:

امام رضا(ع) فرموده‌اند:
«إذا تَزَوَّجْتَ فَاجْهَدْ أَلاّ تُج‌اوِزَ مَهرُها مَهْرَ السُّنَّهِ وَ هُوَ خَمْسُمِائَهِ دِرْهَمٍ فَعَلیٰ ذٰلِک زَوَّجَ رسولُ الله(ص) وَ تَزَوَّجَ نِسائَهُ؛ [۱]
هنگام ازدواج بکوش که مهریه، از مَهر السُّنّه که پانصد درهم نقره است، بیشتر نشود. پیامبر اعظم(ص) مهریهٔ دیگران و نیز همسران خود را همین مقدار قرار می‌داد.»

ما ایرانیان

ارادت‌ورزی ما ایرانیان به امام رضا(ع) کم‌نظیر و مثال‌زدنی است. هیچ مزاری در جهان به اندازهٔ حرم رضوی زائر ندارد. خوشا به حال ما ایرانیان با این ارادت‌ورزی‌مان! زهی سعادت ما با این میزبانی‌مان! این به جای خود محفوظ، اما ببینیم که ما در میزان سنجش کردار، با این سخن امام رضا(ع) دربارهٔ مهریه، چه جایگاهی داریم؟ شرط اخلاص در ارادت، اطاعت «مرید» از «مراد» است. ما، هنگام ازدواج جوانانمان و تعیین مهریهٔ همسران، چقدر آن حضرت را و خدای آن حضرت را و جد ایشان را در نظر می آوریم؟ و آیا آن‌گاه که در حرم ایشان هستیم و با آن امام محبوبمان دلگویه‌های ارادتمندانه و عاشقانه داریم، اگر این سخن ایشان درباره مهریه و آسان‌گیری در مسائل مادی ازدواج جوانانمان را به یاد آوریم، شرمنده نمی‌شویم؟
شیعه؛ یعنی رهرو و پیرو، نه‌تنها به اسم، بلکه به عمل و نه فقط در برخی از کارها، که در همهٔ کردارها و نه در پاره‌ای از زمان‌ها و مکان‌ها، که همه‌جا و همه‌وقت.

زنجیرهای گران

از زنجیرهای گرانی که پر و بال جوانانمان را می‌بندد و پروازشان را به سوی آشیانهٔ هم‌زیستی و عشق، کند یا ناممکن می‌کند، هزینه‌های گزافی است که بر آنان تحمیل می‌کنیم. یکی از آن زنجیرهای دانه درشت که نه‌تنها بر دست و پای جوانان، گران می‌آید، بلکه گردن جان آنان را سخت می‌آزارد، مهریهٔ سنگین است؛ همان که باید کارافزار ابراز عشق و هدیهٔ برانگیزاننده محبت و عاطفه باشد، ابزار نفرت و عامل هراس جوانان شده است.

پیامبرمان فرموده اند:
«خَیرُ النِّکاحِ أیسَرُهُ؛ [۲]
بهترین ازدواج، آسان‌ترین آن است.»
و نیز فرموده‌اند:
«أفضَُل نِساءِ أُمَّتی… أَقَلُّهُنَّ مَهراً؛ [۳]
بهترین زنان امت من، آنان‌اند که مهریه‌شان کمتر باشد.»

اگر این معیاری که پیامبرمان فرموده‌اند و آن مقدار و میزانی که اماممان تعیین کرده‌اند، درست است، پس کردار ما را چگونه باید تفسیر و توجیه کرد؟!

بیاییم با عمل به سیرهٔ پیشوایانمان، ارادت خویش را به ایشان به اثبات رسانیم و هزینه‌های سنگین ازدواج را از دوش جوانانمان برداریم و زنجیرهای گران را از دست و پایشان بگشاییم، تا سبکبار و سبکبال، به سوی آشیانهٔ خجسته زندگی مشترک پرواز کنند و به سعادت برسند و چشم و دل ما روشن شود و نزد خدای سبحان و پیشوایانمان سرفراز باشیم.
الاهی چنین باد!

دختر بخت بسته

دختر خانمی پرسیده است: مادرم مرا پیش یک دعانویس برد (به قول خودشان قرآن خوان)؛ او گفت: برایت دعا نوشته‌اند و بختت را بسته‌اند. گفت: پسری که قرار بود به خواستگاری‌ات بیاید و نیامد، اگر این دعا را به همراه داشته باشی، بختت باز می‌شود و به خواستگاری‌ات می‌آید.

من هم برای دل مادرم پذیرفتم. وقتی بیرون آمدیم، دعا را داخل آب انداختم و به جای آن سورهٔ یاسین را خودم نوشتم و گردن کردم.

آیا واقعا این دعاها برای بخت‌گشایی است؟ یا اگر می‌توان از قرآن برای بازکردن بخت دختر و سحر و جادو استفاده کرد، چگونه است؟ دارم به خودم شک می‌کنم که واقعا جادو شده‌ام؟ چون با تمام زیبایی، حجاب و… که دارم، خواستگار خوب ندارم و با این که در مجالس شرکت می‌کنم و در اجتماع حضور دارم و سعی کرده‌ام محجبه، زیبا و آراسته باشم و روابط اجتماعی خوبی هم دارم، نمی‌دانم چرا عروس نمی‌شوم؟ دلیلش چیست؟

پاسخ ما

١. بابت اینکه دختری دانا و باشخصیت هستید، خدا را سپاس گویید.

٢. اکنون در جامعهٔ ما حدود ده میلیون جوان آمادهٔ ازدواج‌اند. چند میلیون از ایشان ازدواجشان به تأخیر افتاده است و متاسفانه برخی‌شان دوران جوانی را گذرانده و به تجرد قطعی رسیده‌اند. این از بدترین
آفت‌های جامعهٔ ماست. آیا اینان «بخت‌بسته» و «جادوزده»اند؟ هرگز! خرابی از جای دیگر است.

۳. داستان اسف‌انگیز بخت‌بستگی، جادوزدگی و طلسم‌شدگی، از بیخ و بن، دروغ است و خرافه و جهالت و شیادی است. این از ضعف‌های دانه‌درشت جامعهٔ ماست.
به این آتش جهالت هرگز دامن نزنید و به کلی از آن فاصله بگیرید. یادتان باشد ورود در این باتلاق بویناک، حرام است. شما که دختر متدینی هستید، هرگز این کردارهای خلاف شریعت را مرتکب نشوید، هرگز!

۴. پرسیده‌اید: از قرآن می‌شود استفاده کرد؟ بله و البته، اما نه به شیوهٔ این جاهلان و شیادان، بلکه قرآن شفای جان‌هاست. آن را بخوانید و در معانی آن تدبر کنید تا اندیشه‌تان درخشنده و جانتان سرزنده شود. قرآن دستاویزی بین انسان و خداوند سبحان است؛ آن را بگیرید و بالا روید، اما هرگز نمی‌توان از آن برای بازکردن بخت و شکستن طلسم استفاده کرد.

۵. در این خطبه امیرمؤمنان(ع) اندیشه کنید:
آن هنگام که امیرمؤمنان(ع)، عزم کوفتن سر خوارج نهروان را کرد و سپاه را سامان داد و مهیای رفتن به نبردگاه شد، کسی از صحابیان ایشان که، به پندار خود «علم نجوم» می‌دانست، به امام گفت: ای امیرمؤمنان! اگر
در این هنگام به نبرد بروی، می‌ترسم که به مراد خویش نرسی و بر دشمنانت پیروز نشوی. من این سخن را از دانش ستاره‌شناسی و محاسبه‌های نجومی می‌گویم.

امام فرمود:
«أتزعُمُ أنَّک تَهدی إلى السّاعَه الّتی مَنْ سارَ فیها صُرِف عنهُ السوءُ وَ تُخَوِّفُ مِنَ السّاعَه الَّتی مَن سارَ فیها حاقَ بِه الضُّرُّ؟ فَمَن صَدَّقَک ب‍ِهذا فَقَد کذَّبَ القُرآنَ و استَغنى عَنِ الإستِعانَه بِالله فی نیلِ المَحبوبِ وَ دَفعِ المَکروهِ، وـ تَبتَغی فی قَولک للعامِلِ بِأمرِک أن یولیِک الحَمدَ دونَ رَبِّهِ لِأنَّک بِزَعمِک أنتَ هَدیتَه الَى السّاعَه الّتی نالَ فیهَا النَّفعَ و أمِنَ الضُّرَّ -. ثم أقبل على النّاس فقال: أیّهَاالنّاس، إیّاکُم وتَعَلُّمَ النُّجومِ إلّا ما یَهتَدی بِهِ فی بَرٍّ أو بَحر، فإنَّها تدعو إلى الکَهانه والمنجمُ کالکاهِنِ وَ الکاهِنُ کالسّاحِرُ کَالکافِرِ وَ الکافِرُ فِی النّار، سیروا على اسمِ الله؛ [۴]
تو می‌پنداری زمانی را می‌دانی و می‌نمایانی که هر کس در آن به سفر رود، بدی و ناگواری از وی دور می‌شود؟ و از ساعتی می‌هراسانی که هر کس در آن مسافرت کند، به زیان و دشواری دچار می‌گردد؟! آن‌کس که تو را در این ادعا تصدیق کند و تو را بر این مدعایت راستگو شمارد، قرآن را تکذیب کرده و در رسیدن به خواستنی‌ها و دورراندن ناگواری‌ها، خود را از خداوند، بی‌نیاز پنداشته است؛ تو خواهانی تا آن‌کس که راستگویت می‌پندارد و در این گفتار فرمانت را می‌برد، تو را به جای خداوند ستایش کند و سپاس گوید، زیرا ادعای آن را داری که وی را به زمانی راه نموده‌ای که سود برده و از زیان در امان مانده است.

سپس امام به مردمان و لشکریان رو کرد و فرمود:
هان! مردمان! از آموختن دانش ستارگان بپرهیزید، جز مقداری که برای راه‌یافتن در سفرهای دریا و بیابان، سودمند باشد، زیرا ستاره‌شناسی، به کهانت و غیب‌گویی می‌انجامد و منجم چونان کاهن و غیب‌گوست و غیب‌گو چونان جادوگر است و جادوگر چونان کافر است و کافر در آتش دوزخ است. [اکنون با توکل به خداوند، به جهاد با دشمنان شتابید و] به نام «الله» به پیش روید.»

۶. جلوه‌گری نجیبانه‌تان را ادامه دهید؛ همان‌که گفته‌اید: با حجاب و حیا در مراسم، محافل و اجتماع حضور دارید.

۷. ارتباط خود را با خدا بیشتر کنید. از او حاجت بطلبید و از آن توانای مهربان بخواهید همسری لایق نصیبتان فرماید.

۸. کتاب «دختران و انتخاب همسر» ما را به‌دقت بخوانید و راهکارهایش را عمل کنید.
خداوند سبحان، هادی و یاورتان باشد!

پی‌نوشت:
۱: فقه‌الرضا(ع)، ج۱، ص۲۳۴.
۲: علی‌اکبر مظاهری، ترجمهٔ نهج‌الفصاحه، ح۱۵۰۷.
۳: محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۲۳۶.
۴: علی‌اکبر مظاهری، ترجمه نهج البلاغه، خطبه ۷۹