انزوای عارفانه؛ خوراک جان (۷)

 خوراک جان (۷)

 #نویسنده_و_مشاور: #علی_اکبر_مظاهری

 حس خجسته (۸)

 ادامهٔ پاسخ به آن مرد صاحبِ نام

۴. انزوای عارفانه

در این زمان، جهان ما، پر است از هیاهو، غوغا، دعوا، کلافگی. در این‌چنان زمان و مکان، شرط حکمت است که آدمی، گاه‌گاهی، در غاری ساکت، پناه گیرد و از خان و مان و همگان، بگریزد. حقا که در سکوت، آرامشی نهفته است. می‌دانیم که پایین دریا زیباتر از بالای آن است؛ آنجا از غوغای موج‌ها، خبری نیست.
انزوایی خودخواسته‌ و خودساخته، لازم است تا روح آدمی در آن بیارامد، بیاساید، نفسی تازه کند، پرهایش را وارسی کند، سرش را لای بال‌هایش بخواباند و از نرمای آن لذت جوید. آه که خلوت عارفانه، چه جان‌افزا است!
خان و مان و زندگانی پرهیجان را رها کنید و به خلوتی درآیید که هیچ شریکی در آن نباشد؛ تنهای تنها. این از بهترین مکان‌ها و زمان‌هایی است که آدمی می‌تواند در آن به خویشتنِ خویش سرکشی کند. آسودن در این آسوده‌کده‌ها، حقا که حظّی است وافر و بهره‌ای است بی‌بدیل.
پیامبرمان را ببینید! خلوت‌نشینی‌های ایشان، حقا که بهترین سرمشق، در خلوت‌گزینی عارفانه است. می‌دانیم که ایشان، پیش از پیامبرشدن، خلوت‌گزینی‌های طولانی داشتند. آغاز پیامبری ایشان، در یکی از همین خلوت‌گزینی‌هایشان بود؛ در غار حرا، در عمق سکوت، جبرائیل نزد ایشان آمد و پیام خداوند را آورد و پیامبری آغاز شد. بعد از پیامبری نیز خلوت‌نشینی داشتند تا همیشهٔ حیات این‌جهانی‌شان‌. صلوات‌الله‌علیه.
همهٔ پیامبران، متفکران، اندیشه‌ورزان، اندیشه‌مندان و همهٔ آدمیان ارجدار، این انزوای خودخواسته و خودساخته را داشته‌اند.
مکان‌های این خلوت‌نشینی‌ها چه بهتر که در خارج از شهر و بیرون از زندگی روزمره باشد؛ در بیابان، دشت، صحرا، جنگل، کنار چشمه، لب جوی آب روان، دامنهٔ کوه. جایی که صدایی را نشنویم، چیزی را نبینیم، کسی ما را نبیند، اما در کتابخانهٔ باسکوت، اتاق خلوت، خانهٔ تنها نیز خوب است. در هر جایی که از غوغای شهر و زندگی شلوغ، دور باشد، بیرون باشد، جدا باشد.

 در خلوتکده‌مان چه‌کنیم؟

یک. سکوت

زمان‌هایی هست که «سکوت»، بهترین کار است؛ سکوت محض. روح ما، به سکوت خالص، سخت محتاج است. در سکوت، حکمت‌هایی ناب نهفته است.
از همان آغاز ورودتان به خلوتکده، راه را بر هر صدای خارجی ببندید. با کسی سخن نگویید. سخن کسی را نشنوید. بگذارید روحتان، ذهنتان، زبانتان، گوشتان، چشمتان، جسمتان، آرام گیرند.
«سکوت»، زایندهٔ «حکمت» است.
در معارف ادیان، به‌ویژه اسلام، سکوت، پایگاهی بلند دارد. سکوت، نزد سالکان و عارفان، از ابزارهای وصول به مقصود است. این سخن امیر مؤمنان - علیه السلام - را ببینیم:
«الصَّمتُ رَوضَةُ الفِکرِ»؛۱
سکوت، بوستان اندیشه است.

دو. تفکر

فضای باصفای خلوتکده، مجالی‌ است ارجمند برای اندیشیدن؛ تفکر عمیق.
این سخن پیامبرمان را ببینیم:
«إنَّ التَّفَکُّرَ حَیاةُ قَلبِ البَصیرِ»؛۲
اندیشیدن، جان‌مایهٔ قلب انسان بصیرتمند است.
دربارهٔ مسائلی که برایتان مهم است، اندیشه کنید. بر اثر سکوت، افکار تازه‌ای به ذهن و دلتان جاری می‌شود. به آن‌ها مجال جَوَلان دهید.
نیز بر اثر تفکر عمیق، جرقه‌هایی در کانون ذهن آدمی می‌جَهَد که کثیری از مسائل مبهم را آشکار می‌کند.
این سخن زیبای امیر مؤمنان - علیه‌السلام - را نیوش کنیم:
«بالفِکرِ تَنجَلی غَیاهِبُ الاُمورِ»؛۳
با تفکر، تاریکی‌های کارها، روشن می‌شود.

سه. محاسبهٔ نفس

این خلوتکده، از بهترین مجال‌های «به حساب خویش رسیدن» است. اندیشه‌هایتان را بکاوید. مسیر گذشته‌تان را وارسی کنید. مسیر آینده‌تان را نیکو ترسیم کنید.
یادتان باشد که با خود، قلم و کاغذ داشته باشید. در تفکر و محاسبه، به آن‌ها نیاز دارید.

{ادامه دارد. به خواست خدا.}

۱۱ آبان ۱۴۰۲

۱. بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۷۸.
۲. بحارالانوار، ج ۱۷، ص ۹۲.
۳. غررالحکم، حکمت ۴۳۲۲.

ما را در رسانه‌هایمان دنبال کنید 👇
🌐 http://zil.ink/Mazaheriesfahani_ir
🌐 http://zil.ink/mazaheriesfahani?v=1