اندکی درنگ!

 اندکی درنگ!
(تفکر پنج‌ساعته. بسیار مهم!)
(مراقب زندگی‌مان باشیم!)

 #نویسنده_و_مشاور: #علی_اکبر_مظاهری

آقای «تفکری»، مردی‌ است «عاقل»، اما گهگاه گرفتار هیجانات «آنی» می‌شود. او، در این «آن‌»های نامبارک، اندیشه‌هایی ناصالح می‌ورزد. یا بگو: پارازیت‌های عقل‌زدا، به مغزش هجوم می‌آورند. در آن هنگامه‌ها دیگر عاقل نیست. تصمیم‌هایی ناروا می‌گیرد، اما زود به خود می‌آید. از عملی‌کردن آن تصمیم‌ها بازمی‌ایستد. گاهی نیز، پیش از به‌خودآمدن، اقدام می‌کند، اما پس از اقدام، پشیمان می‌شود و به اندازهٔ توان و امکان، جبران می‌کند.
امیر خردمندان، امام علی - علیه‌السلام - در وصف کسانی اینچنین، فرموده است: اینان جنون ادواری دارند. سخن حضرت را ببینیم:
«الْحِدَّةُ ضَرْبٌ مِنَ الْجُنُونِ، لِأَنَّ صَاحِبَهَا یَنْدَمُ؛ فَإِنْ لَمْ‌یَنْدَمْ، فَجُنُونُهُ مُسْتَحْکِمٌ»؛۱
تندخویی و خشم ناگهانی، گونه‌ای از دیوانگی است (و آن، جنون ادواری است)، زیرا که آدم خشم‌ناک، پس از فرونشینی خشمش، از حال و کردارش پشیمان می‌گردد؛ اما اگر پشیمان نشد، دانسته می‌شود که دیوانگی‌اش پایدار است (و آن، جنون دائمی است).

آری؛ خشم آقای تفکری، گذرا است. کاش همین را هم نمی‌داشت. حیف اوست که با آن‌همه اوصاف نیکو، گاهی دیوانه شود، اگرچه دیوانگی‌اش کوتاه‌مدت باشد.
یکی از این دیوانگی‌های کوتاه‌مدت و زودبه‌خودآمدن‌هایش را از زبان خودش بشنویم:

همسرم، گاه‌گاهی کارهایی ناروا می‌کند. مرا به خشم می‌آورد. در این هنگامه‌ها به سوی مرزهای جنون رانده می‌شوم. ذهنم جوش می‌آید و تصمیم‌هایی خطرناک می‌گیرم، اما با آویختن به دامان هدایت خدا، آرام می‌گیرم و اقدام نمی‌کنم.
همسرم، در دوماه گذشته، سه‌بار، با سه‌کار ناروا، مرا به خشم آورد؛ خشم شدید. دیگر توانم تاب نداشت. به طلاق فکر کردم. به تصمیم رسیدم. مقدمات کار را فراهم کردم. دیگر تا مرز اقدام، فاصله‌ای نداشتم، اما [مرحبا به این اما!] با خود گفتم پیش از اقدام، با مشاورم مشورت کنم. در دل می‌ترسیدم که او تصمیمم را، که با زحمت به آن رسیده بودم، سست کند، اما عقلم می‌گفت: تو که هیچ‌وقت از مشاورهٔ با او ضرر نکرده‌ای. به مشاوره برو. و رفتم.
مشاورم حرف‌هایم را شنید. ساکت ماند تا همهٔ حرف‌هایم را بزنم. ساکت شدم. او نیز همچنان ساکت بود. لحظه‌هایی به سکوت گذشت. او به سخن آمد و گفت: من حالا دربارهٔ «روا» یا «ناروا»بودن این طلاق، سخنی نمی‌گویم. فقط می‌گویم این اقدام را دو روز به تأخیر بینداز؛ فقط دو روز.
گفتم: چرا؟ تا چه‌شود؟ تا چه‌کنم؟
گفت شنیده‌ای که:
«تَفَکُّرُ ساعَةٍ خَیرٌ مِن عِبادَةِ سَنَةٍ»؛۲
یک‌ساعت تفکر، برتر از سالی عبادت است؟ گفتم: بله.
گفت: به جایی خلوت برو. کاغذ و قلم داشته باش. پنج‌ساعت فکر کن. در این خلوت و تفکر پنج‌ساعته، سودها و زیان‌های این طلاق را بیندیش و بنویس. بی‌طرفانه. احساس و خشمت را دخالت نده. فقط با عقلت کار کن. حاصل تفکر و محاسبه‌ات را بنویس. بعد بیا تا با هم صحبت کنیم.
رفتم و چنان کردم که با مشاورم عهد کرده بودم. پس از دوساعت تفکر، فایده‌ها و زیان‌های این طلاق را در دو ستون نوشتم: ترسیم دو ستون را مشاورم تعلیمم داده بود. حاصل تفکر و محاسبه‌ام برای خودم حیرت‌آور بود. ستون زیان‌ها بلندتر از ستون فایده‌ها شد؛ بسیار بلندتر.

 دو ستون عقل

 ستون فایده‌ها

در ستون فایده‌های این طلاق نوشتم:
۱. همسر بهتری می‌گیرم.
۲. زندگی بهتری تشکیل می‌دهم.
۳. از شکسته‌شدن بیشتر اقتدارم یشگیری می‌کنم.
۴. فرزندانم را بهتر تربیت می‌کنم.
۵. رشد علمی و معنوی‌ام بیشتر می‌شود.

 ستون زیان‌ها

در ستون زیان‌ها نوشتم:
۱. یک زندگی چهارنفره (من، همسرم، دوفرزندمان) متلاشی می‌شود. این خسارت بزرگی است. برای ساختن و استمرار این زندگی، جوانی من و همسرم هزینه شده است.
۲. با ازهم‌پاشیدن این زندگی، یک انسان (همسرم)، که خوبی‌هایش بیش از بدی‌های اوست، بی‌خانمان می‌شود. او بخشی از جوانی‌اش را به پای این زندگی نثار کرده است. حالا که دیگر آن جوانی و نشاط و زیبایی دوازده‌سال پیش را ندارد، از خانه‌اش بیرونش کنم؟ این «نامردی» است. زمانی که این خانم را گرفتم، دختر خوبی بود. اقبال بلندی برای ازدواج داشت. حالا که مطلقه‌اش کنم، دیگر آن اقبال را ندارد. از کجا معلوم که اقبال ازدواج مجدد داشته باشد؟ شاید همیشه بی‌همسر بماند. آفت‌هایی که دامنگیر او می‌شود چه؟ این کار، خشم خدا را سبب می‌شود و همین خشم، عرش خدا را می‌لرزاند. خوانده و شنیده بودم که از طلاق، عرش خدا می‌لرزد، اما ادراک نکرده بودم، اما حالا معنای این سخن، در رگ قلبم جاری است.

۳. فرزندانمان «تک‌والدی» می‌شوند. زیان‌های تک‌والدی فرزندان، بی‌جبران است. این دوفرزند، مانند دوپارهٔ گوشت قربانی می‌شوند. فدای هوس و خشم و سست‌عقلی من می‌شوند. از خود پرسیدم: چطور می‌خواهی فرزندان بی‌مادر را «تربیت بهتر» کنی؟ تازه معلوم نیست که فرزندان را به من بدهند. با حکم دادگاه و حق حضانت و دیدار در کلانتری و پارک، یا زیر دست نامادری و ناپدری، این طفلک‌ها تباه می‌شوند. فرزندان طلاق، احساس حقارت می‌کنند. و هشتاد و شش مشکل دیگر.
۴. از کجا معلوم که من بتوانم همسری بهتر بگیرم؟ هیچ تضمینی نیست. بلکه احتمال این‌که همسر بعدی، مثل همسر فعلی یا پایین‌تر باشد، بیشتر است.
۵. آیا همسر بعدی، برای فرزندانم مادری می‌کند؟ هیچ اعتباری نیست.
۶. اگر میان همسر بعدی و فرزندانم ناسازگاری ایجاد شود، که می‌شود، طرف کدامشان را بگیرم؟ طرف هرکدام را بگیرم، دعوا می‌‌شود. و من درمانده می‌شوم.
۷. احتمال رشد علمی و معنوی‌ام تضمینی ندارد، بلکه احتمال افت آن‌ها بیشتر است.
۸. به اعتبار و آبرویم، لطمهٔ شدیدی می‌خورد. من الآن در میان خویشان و جامعه، آبروی خوبی دارم. شأن اجتماعی‌ام بلند است. از معلمان صاحب نام جامعه‌ام. بی‌تردید به حیثیتم ضربت می‌خورد.
۸. در زمینهٔ اقتصادی، زیان بزرگی می‌کنم. من با کمک همسرم توانسته‌ام خانه‌ای بخرم و زندگی متوسطی ایجاد کنم. نیمی از این زندگی، مرهون تلاش و فداکاری همسرم است. با فروپاشی این زندگی، کجا و تا کی می‌توانم چنین زندگی‌ای بسازم.
۹. از همه مهمتر این‌‌که جواب خدا را چه بدهم؟ من که می‌دانم با صبوری، می‌شود با این خانم زندگی را ادامه داد. با طلاق او، ظلم بزرگی به او و فرزندان و خودم می‌شود. خدا خودش گفته که انسان‌ها عیال من‌اند. خدا غیرتمند است. با کسی که به خانواده‌اش ظلم کند، سخت رفتار می‌کند. زندگی این جهان، به‌زودی به پایان می‌رسد، اما زندگی آن جهان، بی‌نهایت است. اگر خدا را بر من خشم گیرد، آخرتم تباه می‌شود. این از همهٔ زیان‌ها سنگین‌تر است.

 حدود چهار ساعت از پنج‌ساعت، گذشته بود؛ دوساعت تفکر، دوساعت نوشتن. آن یک‌ساعت باقی‌مانده را به فکرکردن بیشتر و جمع‌بندی نشستم.
حاصل این شد: این طلاق، «ناروا» است.

عجب است که قبلاً، هنگام خشم و کدورت، فکر می‌کردم صددرصد همسرم مقصر است و این طلاق، صددرصد، صلاحم است و خدا، از کارم خشنود است. اما پس از این محاسبهٔ بی‌طرفانه و عاقلانه، دیدم چنین نیست. اشتباه می‌کردم.

بغضم ترکید. یک دل سیر گریه کردم. سبک شدم. جانم آرام گرفت. نزد مشاورم رفتم. گزارش کار را دادم. نوشته‌هایم را به ایشان سپردم. به‌دقت مطالعه کرد و گفت: بله، اقدام به این طلاق، «ناروا» است.
به صحبت نشستیم. چگونگی بازآفرینی زندگی‌ام را مشاوره کردیم. و چنین شد که از متلاشی‌شدن یک زندگی چهارنفره، پیشگیری شد.
خدا را شکر کردم. به خدا گفتم: خداجانم! بابت هدایت به‌هنگامت، ممنونم!

۳۱ فروردین ۱۴۰۳

۱. نهج‌البلاغه، حکمت ۲۵۵.
۲. بحارالأنوار: ۷۱/۳۲۷/۲۲؛ امام صادق (ع).

ما را در رسانه‌هایمان دنبال کنید 👇
🌐 http://zil.ink/mazaheriesfahani?v=1