باورهای غلط (6)

۶. جادو، طلسم، بخت‌بندی، بخت‌گشایی، طالع‌بینی، فال‌گیری...

اگر این خرافات، مخصوص جاهلان بود، آن‌ها را در این نوشته‌ها، که در موضوع فرهنگ خانواده است، نمی‌آوردم. اما متعجبانه و متاسفانه، این باورهای ناروا، گستره‌ای گسترده دارد و کثیری از مردمان بافرهنگ را نیز فراگرفته است.
قبل‌ها هرگاه در مشاوره‌هایم کسانی از اهل دانش و فرهنگ را مشاهده می‌کردم که برای حل این‌گونه مسائل غیرعقلی و غیرعلمی به مشاوره می‌آیند، تعجب می‌کردم و می‌پنداشتم تعدادشان اندک است، اما با گذر زمان و مشاهده بسیار، به این واقعیت تلخ پی‌بردم که تعدادشان پرشمار است و طیف عظیمی از لایه‌های گوناگون جامعه را تشکیل می‌دهند.

دو گروه فرهیخته

این را می‌دانیم که دو گروه از مردمان، داناترین و دانشمندترین مردمان جامعه‌اند؛ یکی دانشگاهیان و دیگری حوزویان. و دو مکان است که خیزشگاه دانش و فرهنگ است؛ یکی دانشگاه و دیگری حوزه علمیه.
این‌جانب، در هر دو مکان و با هر دوی ایشان، مشاوره دارم و با این دو مکان و این دو گروه، مانوسم. با تعجب و تاسف، عقیده به این خرافات، در هر دو مکان و نزد هر دو گروه، وجود دارد.
وقتی دانشجویی فرهیخته یا طلبه‌ای فاضل می‌گوید: "مدتی است در کارهایم گره افتاده و به هرکاری دست می‌زنم بدشانسی می‌آورم. آیا کسی برایم جادو کرده؟ آیا طلسمم کرده‌اند؟"، ابتدا می‌پندارم مزاح می‌کند. بعد می‌بینم جدی می‌پرسد. تعجب می‌کنم. وقتی تعجبم را می‌بیند، می‌گوید: "مگر طلسم‌کردن واقعیت ندارد؟" می‌گویم: نه. می‌گوید: "پس چرا من که این‌همه تلاش کردم، نمره خوبی نگرفتم؟"
و یا: "چرا به هر راهی می‌روم، درها به رویم بسته است؟"
و یا: "چرا به هدف‌هایم نمی‌رسم؟"
و یا پسری جوان می‌گوید: "چرا به خواستگاری هرکس می‌روم، نتیجه نمی‌گیرم؟"
و یا دختری جوان می‌پرسد: "چرا هرکس به خواستگاری‌ام می‌آید، کار به فرجام نمی‌رسد؟ ممکن است بختم را بسته باشند؟ لازم است نزد دعانویس بروم تا بختم را باز کند و طلسمم را بشکند؟"

البته بنده هیج‌کدام از ایشان را مسخره نمی‌کنم و از خود نمی‌رانم. در این‌گونه مراجعه‌ها و مشاوره‌ها، نخست به تصحیح بینش و عقیده ایشان می‌پردازم و آن‌‌گاه به حل مساله‌شان اقدام می‌کنم؛ زیرا می‌دانم که رسوخ این افکار، در این اذهان، پیشینه‌ای دیرینه دارد و از نسل‌های پیشین به ارث برده‌اند؛ اما توقع این است دانش‌پیشگان و فرهیختگان جامعه، گریبان اندیشه خویش را به دست این خرافات ندهند.

راه‌جویی از سخن امیر مومنان

آن سخن امام علی - علیه السلام - ؛ خطبه ۷۹ نهج البلاغه که در نوشته‌پیشین آوردیم، در اینجا نیز رهنمایمان است. آن سخن گوهرین را همواره پیش چشم و ذهن و دلمان داشته باشیم.