تفاوت‌های مجادله و مباحثه

نوشته‌ای از خانم ن. صفرخانلو (طلبه سطح ۲ جامعه‌الزهرا)

از باتلاق‌هایی که همسران، با هم در آن غرق می‌شوند، "باتلاق مجادله" است؛ باتلاقی که زن و شوهر با هم در آن فرو می‌روند و رفته رفته زندگی پر از مهر و عشق را بدل به زندگی بی مهر و پر از کینه می‌کنند و فضای نورانی خانه پر از آرامش را به فضای تاریک پر از آشفتگی‌های روحی بدل می‌کنند. باتلاقی که حتی از نزدیک‌شدن به آن باید خودداری کنیم.
جالب آن‌که ‌در این باتلاق، زن و شوهر، هیچ‌یک به تنهایی فرونمی‌رود، بلکه یا با هم گرفتار می‌شوند و یا هر دو از آن دوری می‌کنند و نجات می‌یابند و یا یکی از آن دو، به محض نزدیک‌شدن خود و یا همسرش به باتلاق مجادله، از فضای آن خارج می‌شود و، به تبع، همسرش را هم نجات می‌دهد، چرا که مجادله، دوطرفه است؛ یا با هم غرق می‌شویم یا با هم نجات می‌یابیم.
ممکن است کسی بگوید: ما برای حل مسائل و مشکلات زندگی، نیاز به بحث و گفتگو با همسرمان داریم. می‌گویم آفرین. "مباحثه آری، مجادله هرگز".
شاید این سوال برایتان پیش‌آید که شما گفتید مجادله باتلاقی است که همسران در آن هردو باهم غرق می‌شوند و فضای جان و روح و زندگی خویش را تاریک می‌کنند، اما درباره مباحثه می‌گویید آفرین، مباحثه نیاز است. پس چه فرقی است میان مجادله و مباحثه؟
در جواب و برای اینکه همسران در باتلاق مجادله گرفتار نشوند، تفاوت‌های مجادله و مباحثه را بیان می‌کنیم.
۱. در زمان مجادله، هر یک از دو طرف جدل، ناخودآگاه، طرف مقابل را خصم خویش می‌پندارد. حال فرض کنیم در فضای خانواده، مجادله رخ دهد. همسرانی که باید در حالت نهایت عشق و دوستی و محبت به همدیگر باشند، مجادله کار را به جایی می‌رساند که در زمان مجادله، همسرشان را دشمن می‌پندارند. اما مباحثه این‌گونه نیست. در مباحثه، با حفظ فضای عاشقانه و صمیمی، مسائل و مشکلات، مطرح و حل و فصل می‌شود.
۲. در مجادله، هدف غلبه بر طرف مقابل است و برای رسیدن به این هدف، از هر روشی استفاده می‌کنند. حال ببینیم که در فضای زندگی با همسرمان اگر به چنین باتلاقی بیفتیم، چه بلاهایی که بر سر زندگی‌مان نمی‌آید! اما در مباحثه، زن و شوهر هدفشان حل مشکلات و بهبود زندگی زناشویی و رونق بخشیدن به زندگی است.
۳. در مجادله، بین زن و شوهر چراغ عقل خاموش می‌شود و منطق نیز به ‌کنار می‌رود و هر یک از زن و شوهر، برای پیروزی بر همسرش، دست و پا می‌زند. غافل از اینکه در این باتلاق، هرچه بیشتر دست و پا بزنند، بیشتر فرومی‌روند و گرفتارتر می‌شوند. اما در مباحثه، همسران با بهره گیری از نور عقل و منطق پیش می‌روند و زندگی خویش را روشنایی می‌بخشند.
۴. در فضای مجادله، با توجه به هدف مجادله، ممکن است زن و شوهر آرامش خود را از دست بدهند، صدایشان را بلند کنند، حتی - خدای ناخواسته - ممکن است زد و خورد کنند. اما مباحثه قطعا این‌گونه نیست و آرامش خانواده حفظ می‌شود.
۵. در مجادله، ممکن است پرده حرمت و حیاء میان زن و شوهر دریده شود و به همدیگر بی‌حرمتی ‌کنند و فحش و ناسزا هم چاشنی کارشان شود. اما در مباحثه، زن و شوهر حرمت و احترام یکدیگر را نگه‌ می‌دارند و صبر می‌کنند سخن دیگری به اتمام برسد و پس از آن لب به سخن بگشاید.
۶. در مجادله، ضمن اینکه خود مجادله گناهی بزرگ است، احتمال اینکه همسران دچار گناهان دیگری همچون غیبت، تهمت و دروغ شوند، بسیار است. اما جو مباحثه، جو تهمت و غیبت و دروغ نیست.
۷. پس از مجادله زن و شوهر، هردو عصبی هستند، حتی اگر، به‌ظاهر، پیروز میدان باشند، چرا که خداوند سبحان آنان را برای مجادله در کنار یکدیگر قرار نداده است. اما پس از مباحثه، زن و شوهر با به نتیجه مطلوب رسیدن، خشنود و شاداب می‌شوند.

سخن پایانی:
بیاییم از مجادله، در فضای زندگی با همسر، بپرهیزیم تا در زمره "السابقون السابقون، اولئک المقربون" قرار گیریم. ان‌شاءالله. و لله الحمد.

۹۷/۵/۳