«باغبانی نهال‌ها»
«باغبانی نهال‌ها» اخلاق و خانواده از منظر قرآن و اهل بیت(ع)/ نوشتاری از استاد علی اکبر مظاهری – بخش هفدهم
شفقنا هر روز ماه مبارک رمضان را با هدیه‌ای از بوستان خجسته قرآن و اهل بیت(ع) با موضوع مهم «اخلاق و خانواده» به قلم حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر مظاهری استاد اخلاق و خانواده، مهمان خانه و خانواده ها خواهد بود. انتقادات و پیشنهادات مخاطبین به استاد علی اکبر مظاهری منتقل خواهد شد و آقای مظاهری پاسخگوی سوالات احتمالی مخاطبان عزیز خواهد بود.
استاد مظاهری در بخش هفدهم نوشتاری که در اختیار شفقنا قرار داده، آورده است:
کودکانمان، نهال‌هایی لطیف و شکننده‌اند
سؤال یک پدر
آقای حیرانی، که مردی ۴۵ ساله‌اند، گفته‌اند:
پسری دارم ۱۵ ساله. علاقه‌ای به درس ندارد. امسال تصمیم گرفته مدرسه نرود. خیلی با هم تضاد داریم. دنبال رفیق‌بازی است. با گوشی با دخترها صبحت می‌کند. نمی‌دانم و نمی‌توانم با او ارتباط برقرار کنم. کارهایش روی اعصابم است. نمی‌دانم چه کار کنم. لطفاً راهنمایی کنید. با تشکر.
سؤال ما از آقای حیرانی
قبل از پاسخمان به پرسش آقای حیرانی، از ایشان می‌پرسیم:
۱. آیا در کودکی، پدر و مادر، برای کودک، وقت کافی گذاشته‌اند؟
۲. آیا او را به کتابخوانی تشویق کردهاید و انگیزهٔ مطالعه را در کودکی برایش ایجاد کردهاید؟ ضرورت یادگیری و هدف از آن، برایش تبیین شده است؟ علت این بی‌انگیزگی چیست؟
۳. در مسئله‌ای که با عنوان رفیق‌بازی گفته‌اید، رابطهٔ والدین با پسر در این سال‌ها چگونه بوده است؟ به‌خصوص رابطهٔ پدر؟ آیا پدر شنوندهٔ خوبی برای پسر بوده؟ آیا رفیق خوبی برای او بوده؟ این خلأ عاطفی از کجا نشأت گرفته است؟
۴. چرا در این سن، او را به تلفن همراه مجهز کردهاید؟
پسران به‌شدت از پدر الگو می‌گیرند؛ خود را شبیه او می‌سازند، در رفتار، در گفتار. حتی نوع غذای مورد علاقهٔ پدر، می‌شود غذای مورد علاقهٔ پسر. رفتار و گفتار والدین برای کودکان زیر ذره‌بین است.
آیا پسر، رفتار مشابهی را در پدر ندیده است؟ استفادهٔ بیش از حد از تلفن همراه، پیام‌های پنهانی، تماس‌های مشکوک؟
گاهی والدین چنان با گوشی‌های همراه، وقت می‌گذرانند که بیش از فرزندان و خانواده، با تلفن همراه مأنوس‌اند و بیش از فرزند و همسر، با دوستان مجازی مشغولند.
وقتی دختران و پسران این والدین، به این سن و سال می‌رسند، این پدر و مادر با خود می‌گویند چه شده که فرزندمان چنین است؟ این‌همه تضاد را چه کنیم؟
فرزندان چونان برگ‌های سفید کاغذند که ما آن‌ها را نقاشی می‌کنیم.
پس در ابتدا باید ببینیم ما چه نقش بسته‌ایم بر دل این پاکان!
رفع نگرانی
انسان وقتی نگران است، نمی‌تواند تعامل خوبی، به‌خصوص با کسی که با او در مسئلهٔ مهمی تضاد دارد، برقرار کند.
وقتی فرزند خود را در حال انجام عمل اشتباهی می‌بینید یا گاهی که با نظرتان مخالفت می‌کند، اگر نگران شوید یا احساس عجز و استیصال کنید، این همان چیزی است که شما را ناکارآمد می‌کند. در حالی که اگر نگرانی‌تان را با به‌دست آوردن یک نگرش درست، حذف کنید، احساس آرامشی پیدا می‌کنید که شما را در گفت‌وگو با فرزندتان، توانا و در عین حال ملایم و همراه می‌کند و آن‌گاه است که میتوانید به او خوب گوش دهید.
خوب گوش دادن، حتی به گاهی که هیچ راهکار یا توصیه‌ای ارائه ندهید، بیشتر اوقات، تمام یا بخشی از مسئله را حل می‌کند. خوب گوش دادن، رفاقت و صمیمیت میان شما و فرزندتان را بالا می‌برد و به او این پیام را می‌دهد که احساس و سخنش نزد شما ارزشمند است. خیلی از اوقات، خواهید دید که بعد از یک گوش دادن صمیمانه و فعال، بدون اینکه حتی به فرزندتان راهی نشان دهید، او خود راه را می‌یابد. ممکن است گاهی لازم باشد که شما راه را به او نشان دهید.
به شما پدر محترم می‌گوییم: برای رفع نگرانی‌تان، به خود بگویید: من آنچه را که از دستم برمی‌آید، انجام می‌دهم، ثمربخشی‌اش با خدا.
خداوند سبحان، خود، وعده بشارت داده است که «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ؛ (۶۹/عنکبوت)
آنان که در راه ما کوشیدند، ما ایشان را به راه‌های خود هدایت می‌کنیم. و خداوند با نیکوکاران است.»
این تلخی‌ها هم جزئی از معنای زندگی است.
پاسخ ما به آقای حیرانی
اکنون، پس از آن پرسش‌ها از آقای حیرانی، که تلنگری بود به ذهن همه پدران و مادران، به اصل پاسخ می‌پردازیم:
برادرجان!
۱. فرزندتان علیرضا را بر کارهایش هیچ ملامت نکنید. هیچ و هیچ.
ملامت و سرزنش، کار را خراب‌تر می‌کند. به فرموده امیرمومنان علیه‌السلام:
«الإفراطُ فی المَلامَهِ یَشُبُّ نارَ اللَّجاجَهِ.»
ملامت‌گویی بسیار، آتش لجبازی را بر می‌افروزد.
۲. با علیرضا رفیق شوید. چه خوب است که پدر و فرزند، دوست هم نیز باشند.
۳. با همسرتان شیوه هماهنگی را در رفتار با علیرضا انتخاب کنید.
۴. علیرضا را با یکی از بهترین معلمانش ارتباط دهید؛ معلم، دبیر، و استاد خوب، می‌تواند اثر نیکویی بر نوجوان داشته باشد.
۵. خوبی‌های علیرضا را به رُخش بکشید. حتما او خوبی‌هایی دارد. آن‌ها را بجویید و برجسته کنید و در رو و پشت سرش بیان کنید. پشت‌ِسری‌ها نیز به او می‌رسد. آن در غیابی‌ها ای‌بسا اثر بیشتری دارد.
۶. با مشاوری دانا و توانا ارتباط دائم داشته باشید و درباره رفتار با علیرضا از او مدد بجویید.
۷. هر روز دعایش کنید، خیر و صلاحش را از خدا بطلبید. یادتان باشد که دعای پدر برای فرزند، مانند دعای پیغمبر است برای امت.
۹. هرگاه نیاز بود، با ما مشاوره کنید. دریغ و مانعی نیست و هیچ هزینه‌ای ندارد.
خداوند مهربان، یاورتان باشد.
- ۰۰/۰۲/۱۰