بخش اول بنایی ضعیف، شلوغ و فربه؛ حاصل کار مهندسان فرهنگ

در مصاحبهٔ رسا با حجت‌الاسلام علی‌اکبر مظاهری مطرح شد:

بنایی ضعیف، شلوغ و فربه؛ حاصل کار مهندسان فرهنگ

حجت‌الاسلام مظاهری مهندسی فرهنگی را ضعیف، شلوغ و چاق خواند و گفت: علت این است که متولیان بسیارند و مشخص نیست که امکانات در دست چه کسانی است.

اشاره: فرهنگ یکی از موضوعات اصلی تمدن است که برای ساخت تمدن باید بدان پرداخته شود. اصولاً تمدن‌هایی که فرهنگی جهان شمول ندارند در سطح تمدنی قومی و منطقه‌ای باقی می‌ماند اما تمدن‌هایی با فرهنگ‌های جهان شمول به دنبال گسترش جغرافیای فرهنگی خود هستند. نگاه عمیق به فرهنگ موجب جهان شمولی تمدن می‌شود در حالی که برخی با اسارت فرهنگ در منجلاب سیاسی بازی و یا با گذاشتن عینک‌های سطحی‌نگر می‌خواهند چنین دیدگاهی نسبت به فرهنگ مغفول بماند.

از این‌رو خبرگزاری رسا در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام علی‌اکبر مظاهری، استاد حوزه و دانشگاه و مؤلف چندین کتاب در حوزه فرهنگ و جامعه، به نگاه موجود به فرهنگ و مهندسی فرهنگی در کشور پرداخت.

 چهل سال از انقلاب اسلامی گذشته، به نظر شما نهاد‌های فرهنگی در این مدت در پیش‌برد فرهنگ عمومی اسلامی ـ ایرانی چقدر موفق بوده‌اند و چه ایراداتی داشتند؟

در زمان حاضر کلمه فرهنگ جزو واژه‌های سهل ممتنع شده است، سهل به این معنا که همه می‌دانند فرهنگ به چه مفهومی گفته می‌شود، اما اگر پرسیده شود که فرهنگ به چه معنا است؟ خیلی از مردم نمی‌توانند آن را تعریف کنند یا تعریف‌های متفاوتی از آن را ارائه می‌کنند. در این موضوع یکی از وظایف ما فرهنگیان یا مجموع کسانی که کار‌های فرهنگی می‌کنند از جمله خبرگزاری‌ها، اندیشمندان، فرهیختگان و دانشمندان تبیین درست واژۀ فرهنگ برای مردم می‌باشد.

اگر بخواهیم فرهنگ رشد کند، بایستی فرهنگ را از سیاستِ موجود در جامعه و مردم جدا کنیم؛ یعنی سیاست را یک طرف بگذاریم و فرهنگ را طرف دیگر تا بتوانیم با دقت به آن دو نگاه کنیم. در نتیجه می‌توانیم به این سؤال پاسخ دهیم که آیا نهاد‌های فرهنگی موفق بوده‌اند یا خیر؟

امروزه در جامعۀ ما فرهنگ با سیاست درآمیخته و برای همین نمی‌توانیم تفاوت فرهنگ را از سیاست تشخیص دهیم. البته در جامعه ما این‌طور هم نیست که سیاست مشابه فرهنگ و فرهنگ مشابه سیاست باشد. آن جمله شهید مدرس که فرمود سیاست ما برخاسته از دیانت ما است، در حال حاضر سیاست موجود دیانت نیست.

بنابراین یکی از جفا‌های بزرگی که به فرهنگ می‌شود و بنده وظیفه شرعی و فرهنگی خودم می‌دانم که دربارۀ آن سخن بگویم، آلوده شدن فرهنگ با سیاست است. ما دیگر آن فرهنگ ناب و اصیل اسلامی ایرانی را نداریم. باید تبیین کنیم که آیا قامت فرهنگ رنجور است یا خیر؟ موزون است یا خیر؟ اصلاً قامتی وجود دارد؟ اصلاً از کدام فرهنگ دم می‌زنیم؟

این فرهنگی که امروز در دسترس داریم برای این زمان نیست! یک مثالی می‌زنم که مقصودم روشن‌تر شود؛ در دهه ۶۰ که بنده جوان بودم و در اصفهان زندگی می‌کردیم، پیکر مطهر ۳۷۰ شهید روز جمعه و در میدان امام تشییع شد، برای این شهدای عزیز نیز در مسجدی مجلسی گرفتند و مسؤولان کشوری، لشکری و روحانیون در آن مجلس حضور داشتند.
در آن مجلس دو سخنران از دو جناح مختلف سخنرانی داشتند، هر دو روحانی و از مسؤولان مشهور بودند. سخنران اول علیه جناح مقابل خود و سخنران دوم نیز علیه جناح دیگری صحبت کردند. چیزی که اصلاً در میان سخنان آنان پیدا و معلوم نبود سخنرانی پیرامون مفهوم شهید و شهادت بود. در آخر هم برای خالی نبودن عریضه یک گریزی به شهدا می‌زدند و ذکر مصیبتی می‌خواندند؛ به این دلیل است که می‌گوییم تا به الآن این سیاست عین دیانت ما نیست.

ما نباید فرهنگ را قربانی این نوع سیاست کنیم وگرنه فقط فرهنگ است که ضرر می‌بیند و آن چیزی که در این کشاکش قربانی می‌شود فرهنگ است. اول باید فرهنگ را از آن نوع سیاست جدا کنیم تا بعد بتوانیم بفهمیم که نهاد‌های فرهنگی در پیش‌برد فرهنگ عمومی موفق شده‌اند یا شکست خورده‌اند؟
 
حالا در پاسخ به این پرسش که آیا نهاد‌های فرهنگی در پیش‌برد فرهنگ عمومی موفق بوده‌اند یا خیر، باید بگوییم «خیر». نهاد‌های فرهنگی در این زمینه به‌خوبی کار نکرده‌اند و وضع فرهنگی جامعه اصلاً خوب نیست. چطور در حال‌حاضر همه برای کرونا اعلان خطر می‌کنند و هیچ‌کسی نمی‌گوید سیاه‌نمایی نکنید. بنده هم درباره فرهنگ هشدار می‌دهم که وضعیت فرهنگ در جامعهٔ ما وخیم و بحرانی است و نهاد‌های فرهنگی به‌صورت مطلوب عمل نکرده‌اند.
پایان بخش اول



🌐 http://mazaheri.andishvaran.ir
#پایگاه_اندیشوران_حوزه 
🌐 http://mazaheriesfahani.blog.ir/
#وبسایت_علی‌اکبر_مظاهری

ما را در رسانه‌هایمان دنبال کنید 👇
🌐 http://zil.ink/mazaheriesfahani?v=1
🌐 https://eitaa.com/Mazaheriesfahani
#علی‌اکبر_مظاهری