تربیت و فطرت

پیامبر اعظم - صلی الله علیه و آله - فرموده‌اند:
کُلُّ مَوْلُودٍ یُولَدُ عَلَى اَلْفِطْرَةِ یَعْنِی اَلْمَعْرِفَةَ بِأَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَالِقُهُ؛( الکافی، ج 2، ص 12)
هر نوزادی بر فطرت زاده می‌شود؛ یعنی بر اساس معرفت به این‌که خدای سبحان، آفریننده اوست. (الکافی، ج ۲، ص ۱۲)

سعادت، جز در پرتو دیانت، حاصل نمی‌شود؛ خواه سعادت این‌جهانی و خواه رستگاری آن‌جهانی.
تربیت، منهای دیانت، ناقص است؛ حتی وجدانِ منهای ایمان نیز کارساز نیست و می‌توان آن را فریب داد. آنجا که عرصه بر وجدان، تنگ شود، زانو می‌زند.

جانمایه تربیت، که همانا فطرت خدا‌خواهی است و سرشت گرایش به یکتاپرستی و پاکی‌ها، از ناحیه خدای سبحان در نهاد آدمیان به ودیعت نهاد شده است. این فطرت توحیدی، بُن‌مایه نیک‌خواهی‌ها و کمال‌جویی‌ها است.
بر پدر، مادران، مربیان، و هادیان است که این دست‌مایه گران‌سنگ را نیکو بشناسند و نیکو پرورش‌ دهند و مانع‌های شکوفایی‌اش را بردارند و از آفت‌خوردگی، صیانتش نمایند، و اگر به آفتی دچار شد، آفت زدایی‌اش کنند. همین. این است معنای تربیت.

ایمان فطری از منظر روانشناسی

«دکتر کارل جونگ، معروفترین پزشک روانشناس، در یکی از کتاب‌های خود می‌نویسد: در طی سال‌های اخیر، مردمانی از تمام کشورهای متمدن جهان، به من مراجعه کرده‌اند. من صدها بیمار را معالجه نموده‌ام. در بین تمام بیماران من، که نیمه دوم حیات؛ یعنی سنین بالاتر از سی و پنج را می‌گذرانند، یکی پیدا نشده است که مشکلش بالاخره مربوط به پیدا کردن یک عقیده دینی نسبت به زندگی نباشد. با اطمینان خاطر می‌توانم بگویم که هر یک از آن‌ها از آن جهت مریض شده بودند که آنچه را ادیان زنده هر عصر، به پیروان خود عطا کرده‌اند، از دست‌ ‌داده ‌بودند و آن‌هایی که عقیده دینی خود را باز‌ ‎نیافتند، هیچ‌کدام واقعا درمان نشدند.»
(آیین زندگی، نوشته دیل کارنگ، ترجمه جهانگیر افخمی، انتشارات کتاب‌های پرستو، چاپ دوازدهم، صفحه ۱۱۲)

فرجام سخن

«مربی لایق و وظیفه‌شناس کسی است که از دوران کودکی، طفل را به خداوند عالم متوجه کند و با زبانی ساده و در خور فهم کودک، درس ایمان به او بدهد... پدران و مادرانی که فطرت ایمانی طفل را احیا نمایند و از اول او را خداپرست بار ‌‌آورند، با این عمل، از طرفی اساس سعادت او را به پاکی پی‌ریزی کرده‌اند و از طرف دیگر، اولین و مهم‎ترین وظیفه خود را در تربیت، به‌خوبی انجام داده‌اند.»
(فلسفی، محمدتقی؛ کودک، جلد ۱، صفحه ۴۶۰ - ۴۶۱)