وبسایت علی اکبر مظاهری

mazaheriesfahani@gmail.com
وبسایت علی اکبر مظاهری

mazaheriesfahani@gmail.com

مشاور و مدرس حوزه و دانشگاه

کانال تلگرام از زبان مشاور
جهت دیدن کانال تلگرام "از زبان مشاور" روی عکس کلیک کنید
طبقه بندی موضوعی
آخرین نظرات
بایگانی

تربیت و حکمت

پنجشنبه, ۲۰ دی ۱۳۹۷، ۱۰:۵۳ ق.ظ

تربیت و حکمت

پیامبرمان - صلی الله علیه و آله - فرموده‌اند:
اَلنَّاسُ مَعَادِنُ کَمَعَادِنِ اَلذَّهَبِ وَ اَلْفِضَّةِ؛ مردمان، معدن‌هایند؛ چونان معادن طلا و نقره. (من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 380)


گوناگونه بودن آدمیان، مقتضای حکمت آفرینش است. یکسان بودن همگان، خلاف حکمت زندگانی این‌جهانی است و به اختلال نظام حیات می‌انجامد. همسانی همگان، نه مطلوب است و نه ممکن. زندگی جمعی آدمیان در این جهان، نیازمند توانایی‌ها و استعدادها و سلیقه‌های جورواجور است. تنوّع نیازهای جامعه، تنوّع استعدادهای مردمان را می‌طلبد.
انسان، که آفریده برتر نظام آفرینش است، در تنوّع و گوناگونگی توان‌ها و اندیشه‌ها و استعدادها و سلیقه‌‌ها، تابع نظام طبیعت است. نظام خلقت، سرشار از تنوّع است و هر پدیده‌ای با پدیدگان دیگر، متفاوت است؛ تفاوتی فراگیر و همه‌سویه.
گوناگونگی گسترده حرفه‌ها و پیشه‌ها و تنوع وسیع رشته‌های ‌‌تحصیلی، هم بیانگر نیازهای متنوع جامعه بشری است، هم نمایانگر گوناگونی استعدادها و سلیقه‌ها و اندیشه‌های آدمی است.
از حیث ارزش‌گزاری، شاید بتوان پاره‌ای از پیشه‌ها و رشته‌ها را بر پاره‌ای دیگر، برتر نهاد؛ اما به‌واقع، هر کدام در جای خود، لازم و ارجمند است و «هر چیزی به جای خویش نیکوست».
این موضوع (وجود تنوّع‌ها و نیاز به آن‌ها و ارزش‌نهادن بر آن‌ها...) مطلبی است که باید در دانش‌های دیگر؛ مانند فلسفه، جامعه‌شناسی، روانشناسی، مورد تحقیق قرار ‌گیرد، اما در «قلمرو تربیت»، از چند ناحیه، می‌توان و می‌بایست به آن پرداخت؛ از آن جمله: یکی از ناحیه مقایسة کودکان و نوجوانان با یکدیگر، و دیگری واداشتن آنان به تحصیل رشته و پیشه‌ای خاص است.

مقایسه ناروا


از آفت‌های دانه‌درشت در قلمرو تربیت، مقایسه نابه‌جای کودکان و نوجوانان با دیگر کودکان و نوجوانان است؛ خواه از یک خانواده باشند، خواه نه.
معمول چنین است که مقایسه‌کننده، نقطه ضعفی را در مقایسه‌شونده می‌یابد و آن را با نقطه قوتی که در دیگری سراغ دارد، قیاس می‌کند و مقایسه‌شونده را ملامت می‌نماید.
این مقایسه، خلاف اسلوب صحیح تربیت است و به شایستگی‌های کودک و نوجوان، لطمه می‌زند و از عزت نفس وی می‌کاهد و او را نزد خویشتن، شرمنده می‌کند و نزد دیگران، سرافکنده‌اش می‌‌نماید.
اگر ما خواهان رشد و پیشرفت بیشتر فرزندمانیم، می‌توانیم از راهکاری دیگر بهره‌ بریم؛ مانند: بهبود روابط خود با همسرمان، تشویق و ترغیب فرزندمان، مهرورزی به فرزند، یاری او در راه شکوفایی استعداد‌هایش، مهیا‌سازی زمینه مساعد برای تحصیل و پرورش او. اما مقایسه او با اشخاص موفق‌تر، آفتی است که به رشد و تکامل کودک و نوجوان لطمه می‌زند.

سخن پایانی


در قلمرو تربیت (و نیز قلمروهای دیگر) نخست باید هر کس را همان‌گونه که هست، پذیرفت و آن‎گاه ‎وی را برای رشد بیشتر و وصول به کمال ‌‌برتر، یاری نمود، اما مقایسه ملامت‌آمیز، نه تنها رشدی را ثمر نمی‌دهد، بلکه به همان استعدادها وشایستگی‌های موجود نیز ، صدمه می‌زند.
واداشتن کودکان به این‎که همسان دیگران باشند، نه مطلوب است و نه ممکن.

  • ۹۷/۱۰/۲۰
  • علی اکبر مظاهری

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">