پایانی برای جنگ و خشم (۲)

پاسخ استاد علی‌اکبر مظاهری به پرسش مشاوره‌ای

پرسش:
چه راه‌هایی برای کنترل خشم وجود دارد؟ لطفاً راهنمایی کنید.
پاسخ:
خشم، از اوصافی است که از سر حکمت، در آفرینش انسان، لحاظ شده است. خداوند حکیم آدمی را «خشم‌دار» آفریده است. این صفت، مانند غیرت و شجاعت است، که از اوصاف کمالی انسان‌اند. پیامبران نیز خشم داشته‌اند. خشم، «صفت کمال» است؛ آن کسی که خشم ندارد، ناقص است و یکی از اوصاف انسانی را ندارد، که البته چنین کسی یافت نمی‌شود. یکی از فایده‌های خشم، در مقابله با دشمن، آشکار می‌شود؛ جرأت و شجاعت و شهامت آدمی را برمی‌انگیزد و افزون می‌کند.
خشم مثبت همان است که در بالا بیان شد؛ که در ردیف غیرت و شجاعت است. خشم مثبت آن است که عقل بر آن فرمان براند و در میدان عقل، جولان دهد و کرداری خردمندانه و البته شجاعانه را باعث شود؛ اما خشم منفی آن است که نابجا به جوش آید و زمام خود را از کف عقل بیرون کشد و آدمی را از مدار خردمندی درآورد و کرداری نابخردانه و ظالمانه را باعث شود. خشم مثبت، صفتی و حالتی عاقلانه و شجاعانه است و ثمره‌هایی نیکو را به بار می‌آورد، اما خشم منفی، صفتی و حالتی نابخردانه و دیوانه‌گونه است و خرابی و پشیمانی به‌جا می‌گذارد. خشم مثبت، نشانهٔ سلامت جان و روان است و خشم منفی، نشانهٔ یک «اختلال روانی» است.
اما راهکارهای کنترل خشم منفی:
۱. عوامل خشم را حذف کنید.
چه چیزهایی شما را خشمگین می‌کند؟ آن را از زندگی‌تان حذف کنید.
۲. از محل خشم فاصله بگیرید.
هرگاه خشم به سراغتان آمد، از آن مکان و موقعیت، فاصله بگیرید. ماندن در محل و میدان دادن به عوامل خشم‌انگیز، باعث افزایش خشم می‌شود و اختیار را از کف اراده‌تان می‌رباید. پس، زود تغییر مکان و موقعیت دهید و از خشم‌گاه بگریزید.
۳. یاد خدا کنید و ذکر بگویید.
به گاه خشم، خدا را و نظارت او را به یاد آورید. آنگاه ذکر خدا بگویید؛ هر ذکری که دوست دارید؛ عربی، فارسی، دعا، قرآن. مثلاً «لا اله الا الله»، «لا حول و لا قوة الا بالله»، «آمنا بالله و رسوله و لا حول و لا قوة الا بالله» با تمرکز ذهن و دل و با توجه به معانی آن‌ها. همچنین صلوات بفرستید. هر ذکر و آیه و دعایی را که بیشتر دوست دارید و به دلتان می‌نشیند، همان را بگویید و بخوانید. این راهکار، در کنترل خشم، بسیار مؤثر است.
۴. ورزش کنید.
ورزش، در آرامش اعصاب و روان و کاستن از خشم منفی، بسیار اثرگذار است.
۵. به مشاوری دانا و توانا مراجعه کنید.
خشم منفی، یک اختلال عصبی و روانی است. مشاور دانا و توانا، کمک نیکویی است برای درمان این اختلال. حتی اگر او شما را به پزشک ارجاع داد، بپذیرید و مقاومت نکنید.

#ماهنامه_رشد_آموزش_خانواده
#شماره۴_دی‌ماه_۱۳۹۸