عرفان ناب (۷)

عرفان ناب (۷)

نویسنده: #علی_اکبر_مظاهری

تمثیل‌های عبرت آموز

خدای رحمان به آدمیان می‌فرماید:

یَابنَ آدَمَ!
۱. مَثَلُ العَمَلِ بِلاعِلمٍ، کَمَثَلِ الرَّعدِ بَلامَطَرٍ.
۲. وَمَثَلُ العِلمِ بِلاعَمَلٍ، کَمَثَلِ الشَّجَرِ بِلاثَمَرٍ.
٣. وَمَثَلُ العِلمِ بِلازُهدٍ وَ خَشیَةٍ، کَالمالِ بِلازَکاۃٍ وَ الطَّعامِ بِلامِلحٍ وَ کَزَرعٍ عَلَى الصَّفا.
۴. وَمَثَلُ العِلمِ عِندَ الاَحمَقِ، کَمَثَلِ الدُّرِّ وَالیاقٌوتِ عِندَ البَهیمَةِ.
۵. وَمَثَلُ القُلُوبِ القاسیَةِ، کَمَثَلِ الحَجَرِ الثّابِتِ فی الماءِ.
۶. وَمَثَلُ المَوعِظَةِ عِندَ مَن لایَرغَبُ فیها، کَمَثَلِ المِزمارِ عِندَ اَهلِ القُبُورِ.
۷. وَمَثَلُ الصَّدَقَةِ بِالحَرامِ، کَمَثَلِ مَن یَغسِلُ العَذَرَةَ بِبَولِه.
۸. وَمَثَلُ الصَّلاةِ بِلازَکاةِ المالِ، کَمَثَلِ الجَسَدِ بِلارُوحٍ.
۹. وَمَثَلُ العَمَلِ بِلاتَوبَةٍ، کَمَثَلِ البَنیانِ بِلاأَساسٍ.
۱۰. أَفَأَمِنُوا مَکرَ الله؟! فلایَأمَنُ مَکرَ الله إِلَّا القَومُ الخاسِرُونَ. ۱

ای فرزند آدم!
۱. عمل و کردار بدون دانش و معرفت، همانند «رعد بی‌باران» است.
۲. و دانش بدون عمل و کردار، به‌سان «درخت بی‌ثمر» است.
۳. و دانش بدون زهد، و خشیت، همچون «ثروت بی‌زکات و غذای بی‌نمک و کشت و کار بر سنگ صاف» است.
۴. و دانش نزد احمق، به‌مانند «در و یاقوت نزد چهارپایان» است.
۵. و دل‌های سخت شده و قساوت‌اندود، مانند «سنگ فرورفته در آب» است. (و همچنان که آب در سنگ نفوذ نمی‌کند، موعظه نیز در دل‌های قساوت‌آلود، اثر نمی‌بخشد.)
۶. و موعظه نزد کسی که به آن میل و رغبت ندارد، چونان «ساز و آهنگ نزد مردگان» است.
۷. و صدقه‌دادن با مال حرام، مانند «شستن مدفوع با ادرار» است.
۸. و نماز بدون زکات مال، همسان «بدن بی‌روح» است.
۹. و عمل و کردار بدون توبه (و بازگشت به خداوند) چونان ساختمان بی‌پایه و اساس» است.
۱۰. آیا مردمان، از مکر و تدبیر خداوند، غفلت ورزیده و خود را از آن در امان پنداشته‌اند؟! پس، کسی خویشتن را از تدبیر و کیفر خداوند در امان نمی‌بیند، مگر مردمان زیانکار.

هماهنگی دانش و کردار

آیین الاهی، مجموعه‌ای است دارای ابعاد و اجزای گوناگون و هماهنگ. این آیین، آن‌گاه سعادتی جاوید و حیاتی طیبه را به ارمغان می‌آورد و پیروان خود را به زندگی خجسته رهنمون می‌شود و آنان را به قلهٔ کمال و
شهد وصال می‌رساند که به همهٔ ابعاد آن توجه شود و تمامی قوانین آن جامهٔ عمل بپوشند و رهروان راستین آن، به مجموع اجزای آن، دل بسپارند. گرفتن پاره‌هایی از اوامر و نواهی و قوانین دین و وانهادن پاره‌هایی دیگر، گرچه در برخی از موارد و به همان مقدار أخذشده، سودمند است، اما نمی‌توان از آن انتظاری در خور داشت، و ای بسا که پاره‌پاره‌کردن دین و گرفتن برخی از آن و وانهادن بعضی دیگر، نتیجة معکوس بدهد و رهاوردی نامبارک به‌بار آورد.
از پیکری «مُثله‌شده» و پاره‌پاره، چه انتظاری می‌توان داشت؟!

ای ز من دزدیده علمی ناتمام
ننگت آمد که بپرسی حال دام
هم بچیدی دانه مرغ از خرمنش
هم نیفتادی رَسَن در گردنش
دانه کمتر خور مکن چندین رفو
چون «کُلُوا» خواندی، بخوان «لاُتسرِفُوا»!

۷ مهر ۱۴۰۱

۱. کلمةالله، صفحه ۴۷۶.

🌍 zil.ink/mazaheriesfahani