تربیت الگویی (۱)

مشاورهٔ تربیتی

احترام به بزرگترها و والدین را چگونه در فرزندانمان نهادینه کنیم؟

پاسخ استاد علی‌اکبر مظاهری به پرسش یک مادر دغدغه‌مند

پرسش:

پسر هفت‌ساله‌ای دارم که در کل پسر خوبی است، ولی گاهی رفتارهایی دارد که برایم عجیب و سؤال‌برانگیز است. از جمله اینکه:

۱. گاهی پسرم سر بزرگترها داد می‌زند و به آنها بی‌احترامی می‌کند.
۲. گاهی به پدربزرگ و مادربزرگش سلام نمی‌کند.
۳. گاهی جواب من را که مادرش هستم، پس می‌دهد و به قول معروف «تو روی من درمی‌آید»
۴. گاهی دایی‌اش را با اسم کوچک صدا می‌زند.
خلاصه اینگونه رفتارهایش حسابی کلافه‌ام می‌کند. نمی‌دانم چه کنم؟ راهنمایی‌ام کنید.

پاسخ استاد:

مقدمه:
دیدن خوبی‌های فرزند در کنار ضعف‌هایش نشانهٔ دانایی است. اینکه شما همهٔ رفتارهای پسرتان را می‌بینید و فقط روی کاستی‌هایش متمرکز نمی‌شوید، پسندیده است.

۱. در پی تعلیم زبانی رفتار محترمانه به کودکان نباشیم

یکی از مسائلی که جامعهٔ ما، خانواده‌های ما، بزرگترهای ما و پدر و مادرهای ما به آن توجه ندارند، این است که می‌خواهند با تعلیم زبانی به کودکان آموزش بدهند که باید به بزرگترها احترام گذاشت. این اشتباه است، مثلا وقتی پدر و مادر با یک بزرگتر روبه‌رو می‌شوند، به فرزندشان می‌گویند سلام کن، یا می‌گویند سلام کردی دخترم؟ یا حتی گاهی به دروغ می‌گویند دخترم سلام کرد، پسرم سلام داد.
این رفتار اشتباه، آثار ناگواری دارد؛ کودک را تحقیر می‌کند و او را ترسو بار می‌آورد؛ کودک با خود فکر می‌کند گویا من خودم بلد نیستم سلام کنم، خودم بلد نیستم احترام کنم و بزرگترها باید به من گوشزد‌ کنند. این، نوعی تربیت تحمیلی است. تربیت تحمیلی همزاد تنبیه نابجاست. ما به تربیت تحمیلی «نه» می‌گوییم.

۲.رفتار محترمانه، الگوی فرزندانمان

اگر پدر و مادرها رفتار محترمانه داشته باشند، فرزندان متوجه می‌شوند که باید به پدر و مادر احترام گذاشت، نه اینکه به بچه بگوییم به پدر و مادر احترام بگذار.
پیشینیان می‌گفتند: «احترام هر کس دست خودش است.»
این سخن حکیمانه‌ای است. این نوع احترام، احترام دیداری و فطری و شکوهمند است، نه احترام تحمیلی.
*شهید مطهری می‌گویند: پدر نباید خود را در مقابل فرزندان سبُک کند، به اینکه خودش احترام خود را حفظ کند. فرزندان وقتی در مقابل پدر هستند، باید احساس کنند در مقابل شخص بزرگی (نه ابوالهول) قرار دارند. پدر و مادر باید احترام یکدیگر را حفظ کنند تا فرزندان احترام هر دو آنها را حفظ کنند.

پی‌نوشت:
*کتاب یادداشت‌ها، جلد ۵، صفحه ۲۷، پاورقی

به قلم: نرگس صفرخانلو
۹۸/۵/۹

شیرازیت مؤمن!

مؤمن شیرازیت خاصی دارد!

در قم به منزل یکی از اساتید اخلاق مشهدی رفته بودیم. استاد، بعد از صحبت‌ در مورد ویژگی‌های مؤمن، فرمودند: «مؤمن یک شیرازیت خاصی دارد!»
همه تعجب کردند، اما ما سه‌چهار نفری کهٔ شیرازی بودیم، با توجه به مقدمات قبلی، به سرعت منظور ایشان را گرفتیم و خنده‌کنان، احسنت‌هایمان را تقدیم جمع کردیم.
سایر طلاب به استاد گفتند: «شیرازی‌بودن چه ربطی به مؤمن دارد؟» ایشان شروع کردند به تطبیق‌ آنچه از صفات مؤمن، که براساس روایات گفته بودند، بر خلق‌وخوی شیرازی‌ها:

شیرازی‌ها معمولا آرامش دارند و با تغییر شرایط و خراب‌شدن اوضاع دست‌‌وپایشان را گم نمی‌کنند؛ صبور هستند.
شیرازی‌ها کار خودشان را به‌خوبی انجام می‌دهند، ولی برای رسیدن به نتیجه، دست‌وپا نمی‌زنند. در عین انجام امور معمول زندگی، برای حصول نتیجه خودشان را به دردسر‌های غیرمعمول نمی‌اندازند و توکلشان به خداوند است.
شیرازی‌ها بلدند از زندگی لذت ببرند، انسان‌های خوشی هستند و اتفاقا خوش‌روزی هم هستند. ما متأسفانه به این بُعد بسیار مهم دین و روایات متعددی که پیرامون لذت‌بردن از زندگی است و موجب برکت و افزایش روزی می‌شود، توجه نداریم.
شیرازی‌ها معمولا مهربان و با لطافت هستند.

ایام سیل امسال فرصتی دست داد تا ایمان شیرازی‌های مهربان مجدداً ظهور پیدا کند.

در برخی شهرها وقتی سیل و برف آمد، مردم قیمت اغذیه، حمل‌ونقل و... را تا چندده برابر افزایش دادند، که از حکایت تلخ آنها می‌گذرم، اما وقتی در شیراز سیل آمد:
هتل‌داران به صورت رایگان در‌های هتل‌ها را برای مسافران باز کردند.
قالی‌شویی‌ها اعلام کردند قالی‌های مردم سیل‌زده را به‌صورت رایگان شست‌وشو می‌دهند.
تعمیرکاران موبایل اعلام کردند موبایل‌ها را رایگان تعمیر می‌کنند.
صاف‌کاری‌ها، برق‌کارهای ماشین، و تعمیرکاران اعلام کردند وسایل نقلیه مردم را به‌صورت رایگان تعمیر می‌کنند.
صنف حمل و نقل اعلام کرد بدون حق کمیسیون وسایل سیل‌زدگان را به مکان‌هایی که می‌خواهند منتقل می‌کند.
مردم نه‌تنها از شیراز بلکه از روستاهای اطراف هم به شیراز آمدند و مسافران را به خانه‌های خود بردند و مجاناً از آنها پذیرایی کردند.
و...

♦️برگرفته شده از: http://sharhhal.blog.ir/

عاشق شدم

«حاج‌آخوند» را که خواندم، دوباره یک دل که نه، صد دل عاشق شدم.
حاج‌آخوند؛ پیرمردی ساده و صمیمی، اما مملو از معرفت و یکرنگی.
تازه ۵۰ صفحه از کتاب را مرور کردم، اما شخصیت آسمانی حاج‌آخوند حسابی حالم را خوب کرده است. نگاه نازنین او به زندگی مثل باران، غبار می‌شوید و انسان را تر و تازه می‌کند. زنده می‌کند. با حاج‌آخوند که باشید، قید کتاب‌های باوقار و قطور فلسفهٔ غرب را می‌زنید و به فلسفهٔ سادهٔ او برای زندگی دل می‌دهید.
حاج‌آخوند دریایی است به وسعت زمین و آسمان؛ فراتر از آنچه از روحانیت دیده‌ایم و من دلم غنج می‌زند برای پاسخ‌های حکیمانه‌اش.
وقتی از او می‌پرسند: خیام اهل نوشیدن شراب بوده است؟ می‌گوید: چه می‌دانم؛ نه دلیلی برای اثباتش دارم و نه نفی‌اش. از طرفی «محتسب را درون خانه چه کار؟»
حاج‌آخوند نه‌تنها برای زن خاچیک، بلکه برای من نیز یادآور مسیح است: مردی که بر سر سفرهٔ مسیحیان می‌نشیند. از همان بادیه که آنان آب می‌نوشند، می‌نوشد. با همان حولهٔ آنان دست و صورتش را خشک می‌کند و در خانهٔ آنها نماز می‌خواند.
اگر دوست دارید همراه مسیح بر دریایی از کرامت قدم بگذارید، دلتان تکانی بخورد و چشمتان تر شود، طعم کتاب حاج‌آخوند را بچشید تا مثل من عاشق چشمان پیرمردی شوید که فارغ از کیش و آیین، همه را دوست دارد.

به قلم: حمیده قمری

پارسایان در مقام امن

 امنیت، بزرگترین نعمتی است که خداوند شامل حال متقین کرده است.
متقیان، پرهیزگارانی‌اند که از کار‌ها‌ی حرام خود را محفوظ می‌دارند و با دست‌کشیدن از هوای نفس، خود را به رنجی جان‌پذیر می‌افکنند. امنیت نتیجهٔ آسایش نیست، نتیجهٔ سختی است! ایشان از رنج و سختی خودخواسته، پروایی ندارند و شکیبانه، بر حق استوارند.

امیر مومنان علی - علیه‌السلام - در خطبهٔ 129 نهج‌البلاغه می‌فرمایند: آیا با این حال زار می‌خواهید در جوار اقدس الهی جای گیرید و عزیزترین دوستان خدا باشید؟ هیهات! کسی با فریب‌کاری، به بهشت نمی‌‌رود و جز با طاعت خدای رحمان، به خشنودی او واصل نمی‌شود.

خداوند تقوامندان را کسانی می‌داند که ایمان به غیب دارند، اقامهٔ صلاة کرده، از آنچه به آنان روزی داده شده، انفاق می‌کنند، بر آنچه بر پیغمبر نازل شده، ایمان دارند. از این روست که هدایت ویژه، در برخی از آیات قرآن کریم، مخصوص ایشان است.

تقواپیشگان، از یک منظر، به سه گروه تقسیم می‌شوند:
1- کسی که نفس خود را از ابتلای به عذاب‌های جاودان نگه می‌دارد.
2- کسانی که از حرام‌های دینی اجتناب می‌کنند و بر انجام واجب‌های الاهی کوشایند.
3- کسانی که نفس خود را از آن‌چه ایشان را به غیر حضرت حق - جل و علا - مشغول کند و از حق بازدارد، دور می‌کنند.

بنگرید که خداوند سبحان، در بهشت برین، چه مقامی نصیبشان کرده است: «إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی مَقَامٍ أَمِین؛ تقواداران، در مقامی امین‌اند.» (دخان،51)

هنیئا لهم. گوارایشان باد!

به قلم: خانم طیبه نوحی (استاد دانشگاه)
۳ مرداد ۹۸