[دنباله عوامل تأثیرگذار بر سطح امید]
6.جامعه و محیط زیست
عوامل گوناگون محیطی و اجتماعی، بر بینش و اندیشۀ آدمی تأثیر دارند؛ چه مثبت و چه منفی. از اینرو، برای ارتقای سطح امید و پیشگیری از فرود آن، باید مراقب تأثیر عوامل اجتماعی و محیط زیستن خویش باشیم.
7. خواندنیها و شنیدنیها
خواندن جراید و شنیدن اخبار و تحلیلهای رسانهها، بر نگرش انسان و چگونگی اندیشۀ او اثرگذارند و در فراز یا فرود سطح امید آدمی مؤثّرند. از اینرو باید مراقب ورودیهای چشم و گوش بود. میشود که از این ورودیها آب پاک به باغ جان رود و آن را شادابی بخشد، و میشود که فاضلاب ناپاک رود و بوستان روان را آلوده کند.
بنیان نخستین رسانههای خبری را بر «سیاهنمایی» نهادهاند. اینها در نشر اخبار دلهرهآور و نگرانکننده، حریصترند تا بیان اخبار و مطالب آرامشبخش و امیددهنده. پایۀ «ژورنالیسم» از آغاز چنین نهاده شده است. اگر اخبار منفی را با اخبار مثبت که از همۀ رسانهها پخش میشود، مقایسه کنیم، منفیها بیشتر از مثبتهاست. این یک انحراف فرهنگی و بیماری اجتماعی است که همۀ جهان و نیز جامعۀ ما را فرا گرفته است. مردم نیز در شنیدن و خواندن اخبار و تحلیلهای منفی، اشتهای بیشتری نشان میدهند. ژورنالیستها و ارباب رسانهها نیز از همین اشتهای مردم استفادۀ سوء میکنند.
تیترهای روزنامهها را بنگرید. گزیدۀ اخبار رسانههای صوتی و تصویری را بشنوید و ببینید. خبرهای فاجعهبار، درشتتر و بیشترند. اخبار سیاه، بزرگنمایی میشوند و اخبار سفید، کوچکنمایی یا ناپدید میگردند. مثلاً بارانی میبارد و دشتهای بسیاری را آبیاری میکند و فایدههای فراوانی میرساند؛ در ضمن، خرابیهایی نیز به بار میآورد که معمولاً خرابیها یکدهم فایدهها هم نیست؛ امّا در خبرها خرابیها گفته میشود و آبادیها بیان نمیگردد. این اخبار ناگوار، دمار از روزگار آدمی بر میآورند و هر صبح و شام، زهرهای فلجکنندۀ روان را در فضای جان انسان میپراکنند و امید او را به زانو در میآورند و گاهی آن را به کلّی میمیرانند.