«به پشت سرمان نگاه نکنیم!»

«به پشت سرمان نگاه نکنیم!» اخلاق و خانواده از منظر قرآن و اهل بیت(ع)/ نوشتاری از استاد علی اکبر مظاهری – بخش نهم

شفقنا هر روز ماه مبارک رمضان را با هدیه‌ای از بوستان خجسته قرآن و اهل بیت(ع) با موضوع مهم «اخلاق و خانواده» به قلم حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر مظاهری استاد اخلاق و خانواده، مهمان خانه و خانواده‌ ها خواهد بود. انتقادات و پیشنهادات مخاطبین به استاد علی اکبر مظاهری منتقل خواهد شد و آقای مظاهری پاسخگوی سوالات احتمالی مخاطبان عزیز خواهد بود.

استاد مظاهری در بخش نهم نوشتاری که در اختیار شفقنا قرار داده، آورده است:

هر کدام از این مراحل (که در نوبت پیشین بیان شد) که طی شد، دیگر نمی‌باید به پشت سر نگریست و آرزوی بازگشت به آن را در دل و ذهن پروراند، چون بازگشت، نه ممکن است و نه مطلوب. در هر مرحله از مراحل زندگی خانوادگی، می‌باید کوشید که وظایف آن به بهترین شکل و به اندازۀ توان و امکان، انجام پذیرد؛ امّا پس از گذشتن آن، باید به مرحلۀ تازه پرداخت و توان خویش را مصروف ایفای وظایف ویژۀ آن نمود و نیز بهترین و بیشترین بهره را از آن برداشت و برای مراحل بعدی توشه اندوخت.

نگریستن به مراحل گذشته، اگر با دیده‌ای مثبت‌نگر باشد و بتوان از گذشته‌ها تجربه آموخت و از خاطره‌های گوارای آن لذّت برد و بر طراوت روان و اندیشه افزود، مطلوب است و نیکو؛ امّا اگر برای بررسی امکان بازگشت باشد و موجب تأسّف و ندامت شود و باعث ملامت خویشتن گردد، نامطلوب است و ناروا. حسرت خوردن بر گذشته، علاوه بر این‌که هیچ ثمره‌ای ندارد، موجب اتلاف نیروی روانی و جسمانی می‌شود و لحظه‌های کنونی را خراب می‌کند.

بسیاری از مردمان، اگر با دیدۀ ایده‌آل‌طلبی و عدم قناعت به داشته‌های خویش، به گذشته نگاه کنند، دچار حسرت و ندامت می‌شوند و این حالت چندان گسترده می‌شود که همه قلمرو زندگی‌شان را فرا می‌گیرد و آن را تباه می‌کند.

دوران شکوهمند

دوران کمال، شکوهمندترین دوره حیات آدمیان است. ما واژۀ «بازنشستگی» را برای این دوران پرشکوه، که اوج قلّه حیات انسان است، نمی‌پسندیم و این واژه را نازل و منفی می‌دانیم. مناسب‌ترین واژه برای این دوران، همانا واژۀ باوقار «دوران کمال» است.

همسران کمال‌مند

همسران، در دوران متین کمال‌مندی، وظایف دوره‌های پیشین خویش را ـ که ای‌بسا با دشواری‌ها و ناگواری‌ها توأم بوده است ـ گذرانده‌اند و اکنون می‌باید با بهره‌جویی از تجربه‌های سال‌های جوانی، زندگانی رضایتمندانه‌ای را بگذرانند. عشق نارس و چموشِ گذشته، اکنون به عشقی پخته و ریشه‌دار بدل شده و علاقۀ جوانانۀ پیشین، اکنون به احترامی پرحشمت مبدّل گشته است، که باید آن را قدر دانست و از آن لذّت برد.
طعم عشق این دوران، گواراتر از مزۀ عشق دوره پیشین است.

احترام حاکم بر روابط همسران، در دوران کمال، احترامی متین است؛ خالی از نوسان‌های تند دورۀ جوانی؛ دیگر از حرمت‌شکنی‌های دوره‌های پیشین ـ که در روابط برخی از زوج‌های ناپخته یافت می‌شود ـ اثری نیست و دیگر از گفتارها و کردارهای رنجاننده ـ که در میان برخی از همسران جوان وجود دارد ـ خبری نیست.

شادمانگی‌ها

از بهترین شادمانگی‌های کمال‌مندان، مشاهدۀ وصلت‌های دختران و پسران خویش با دامادها و عروس‌های خود است و سپس میلاد نوه‌ها و نبیره‌ها و رشد و بالندگی آنان. راستی که مشاهدۀ این پدیده‌های خجستۀ حیات و هدایت آن‌ها، لذت‌بخش و امیدآفرین است.

فرجام فرخنده

دوران کمال، فرصتی نیکوست برای انجام کارهای بازمانده از دوره‌های پیشین و جامه‌پوشاندن بر اندام آرزو‌های برآورده نشدۀ قبل.
بهترین زمان برای جبران کاستی‌های گذشته، همانا هنگام فرخندۀ دوران کمال است.

سخنی بی‌بدیل

در آموزه‌های اسلامی آمده است:
«بَقِیَّهُ عُمُرِ المَرءِ لَا ثَمَنَ لَهُ یُدرِکُ بِهِ مَا فَاتَهُ وَ یُحیِی بِهِ مَا أَمَاتَهُ»؛
باقی‌ماندۀ عمر آدمی را بهایی (وصف‌شدنی) نیست؛ انسان در این دوران، آنچه را از کف داده است، جبران می‌نماید و آنچه را تباه کرده است، احیا و بازآفرینی می‌کند.