عرفان ناب (۹)

عرفان ناب (۹)

نویسنده: #علی_اکبر_مظاهری

امداد الاهی، در مسیر پارسایی

خداوند، به آدمی می‌فرماید:

یَابنَ آدَمَ!
۱. إِن نازَعَکَ بَصَرُکَ إِلى بَعضِ ما حَرَّمتُ عَلَیکَ، فَقَد أَعَنتُکَ عَلَیهِ بِطَبَقَینِ، فَأَطبِق وَ لاتَنظُر.
۲. وَ إِن نازَعَکَ لِسانُکَ إِلى بَعضِ ما حَرَّمتُ عَلَیکَ، فَقَد أَعَنتُکَ عَلَیهِ بِطَبَقَینِ، فَأَطبِق وَ لاتَتَکَلَّم.
۳. وَ إِن نازَعَکَ فَرجُکَ إِلى بَعضِ ما حَرَّمتُ عَلَیکَ، فَقَد أَعنتُکَ عَلَیهِ بِطَبَقَینِ، فَأَطبِق وَ لاتَأتِ حَراماً.

ای فرزند آدم!
١. اگر چشمت، برای نگاه به آنچه بر تو حرام کرده‌ام، با تو ستیز کرد (و خواست به نگاه حرامت وادارد،) من با دو پوشش (پلک‌های چشم) تو را یاری کرده‌ام؛ پس، چشم فروبند و نگاه نکن.
٢. و اگر زبانت برای واداری‌ات به گفتن آنچه بر تو حرام کرده‌ام، با تو ستیز کرد، من با دو پوشش (لب‌ها) تو را مدد کرده‌ام؛ پس، دهان فروبند و سخن مگو.
٣. و اگر عضو جنسی‌ات، برای واداشتن تو به انجام آنچه برایت حرام کرده‌ام، با تو به ستیز برخاست، من با دو پوشش، تو را یاری کرده ام؛ پس، از گناه در گذر و عمل حرام انجام مده.

حکمت غرائز

آفریدگار حکیم، هریک از اعضای بدن آدمی و هرکدام از غرایز وجودی او را بر اساس حکمت آفریده است. هر یک از اعضا، در سیر تکاملی انسان، نقش مخصوصی بر عهده دارند. برخی از اعضا و غرایز، به‌گونهٔ «خودکار» و بدون اختیار و دخالت آدمی، به ایفای وظایف خود می‌پردازند؛ اما خداوند، باز هم از سر حکمت، زمام اختیار پاره‌ای از غرایز و اندام‌های انسان را به دست خود او سپرده است و شیوهٔ کاربرد صحیح آن‌ها را نیز، به وسیله پیامبران و امامان و عقل و الهام فطری، به وی آموخته است. این تفویض و وانهادن اختیار و انتخاب به انسان، از الطاف و انعام گران‌قدر خداوندی به آدمی است که بسیاری از آفریدگان دیگر از آن بی‌بهره‌اند.
اعطای این موهبت، نشان لیاقت و کرامت انسان نزد خداوند سبحان است.
اما و صد امّا که در برابر این موهبت گرانسنگ «حق انتخاب و داشتن اختیار»، دشمنانی پرنیرنگ در کمین نشسته‌اند تا آدمیان را از همین راه «انتخاب و اختیار» به انحراف و تباهی بکشانند و به آلودگی‌ها بیالایند. ابلیس و هواهای نفسانی و غرایز شهوانی، در جبهه‌ای متحد، به مصاف انسان می‌آیند و به ستیز با او برمی‌خیزند و به فریب وی می‌پردازند و می‌کوشند تا آدمی را به سوء استفاده از «اختیار خویش» وادارند.

زشت‌ها را خوب بنماید شَرَه
نیست چون شهوت بَتَر ز آفاتِ ره
صدهزاران نام خوش را کرد ننگ
صدهزاران زیرکان را کرد رنگ

اما خداوند رحمان، آدمی را در این کارزار، بی‌دفاع و بدون یاور واننهاده است؛ بلکه برای مهار هر یک از غرایز سرکش، لگامی ویژه در دسترس او نهاده و وی را در رام‌کردن آن‌ها مدد فرموده است.

دام سخت است، مگر یار شود لطف خدا
ورنه آدم نبَرد صرفه ز شیطان رجیم

حسابرسی و کیفر و پاداش در جهان آخرت نیز بر همین اساس است. اگر انسان، توان مهار غرایز و هوس‌های لگام‌گسیخته را نمی‌داشت و ناچار به تسلیم در برابر آن‌ها می‌بود، دیگر حساب و کتاب و کیفر و پاداش، معنا نداشت.

۹ مهر ۱۴۰۱

۱. الجواهر السّنیّة، صفحه ۱۰۳.

🌍 zil.ink/mazaheriesfahani